Kalp damar hastalıklarının dünyada vefat nedenlerinin en başlarında geldiğine dikkat çeken VM Medical Park Ankara Hastanesi’nden Kardiyoloji Uzmanı Doç. Dr. V. Hasret Bozkaya, “Kalp damar hastalığının görülme sıklığı genç nüfusta süratle artıyor. Amerika Kardiyoloji Derneği 2050 yılına kadar sırf ABD’de kalp damar hastalığı teşhisi konan kişi sayısının ikiye katlanarak 25 milyona ulaşacağını iddia ediyor” dedi.
Değiştirilebilir risk faktörlerini erken tespit ederek ve bunları gerçek yöneterek kalp damar hastası olma riskimizi değiştirebileceğimizi belirten VM Medical Park Ankara Hastanesi’nden Kardiyoloji Uzmanı Doç. Dr. V. Hasret Bozkaya, tekliflerde bulundu.
40 yaş üzerindeki hiçbir risk faktörü olmayan büsbütün sağlıklı bireylerde (aile hikayesi olanlarda ise daha erken yaşlarda başlanmalı) kardiyovasküler risk değerlendirmesi yapılmasının gerektiğini belirten Doç. Dr. V. Hasret Bozkaya, bu kıymetlendirme sonucu olağansa 5 yılda 1 denetim önerildiğini söz etti.
Amacın erken periyotta risk tayini ile mümkün kalp damar hastalığı riskinin belirlenmesi ve erken devirde kalp damar risk faktörlerinin düzeltilmesi olması gerektiğini işaret eden Doç. Dr. V. Hasret Bozkaya, alabileceğimiz önlemler hakkında kıymetli bilgiler aktardı.
Kontrolden korkmayın, riskinizi öğrenin
Bilinen koroner arter hastalığı olanların (kalp krizi, felç geçirmiş hastalar), diyabet hastalarının, orta- şiddetli böbrek hastalığı olan şahısların kalp damar hastalığı açısından yüksek riskli küme olup nizamlı kardiyoloji takibinde olması gereken hastalar olduğunu belirten Doç. Dr. V. Hasret Bozkaya, “Bunun haricindeki tüm sağlıklı bireylerde kan kolesterol seviyesi, sigara kullanımı, tansiyon pahası, cinsiyet üzere değişkenlere bakılarak kılavuzlarca oluşturulmuş SCOR risk skalası kullanılır. Bu skalada kişinin 10 yıl içinde kalp damar hastalığı yaşama riskinin yüzdesine nazaran risk faktörlerini düzeltici hayat biçimi teklifleri ve tedaviler planlanır” diye konuştu.
Akdeniz diyeti uygulayın
Kalp damar sıhhati için en sağlıklı diyetlerden birinin Akdeniz diyeti olduğunun altını çizen Doç. Dr. V. Hasret Bozkaya, “Akdeniz diyeti daha fazla sebze-meyve tüketimi ve daha az hayvansal besin tüketimini temel alır. Bu diyette günlük yaklaşık 30 gram lif tüketimi önerilir. Bunun için beslenmenizde taze zerzevat, meyve kuru bakliyata yer verin ve rafine beyaz un yerine tam tahıl, kara buğday, çavdar üzere unları tercih edin. Trans yağ içeren hazır paket besinlerden uzak durun” tabirlerini kullandı.
Şekerli içeceklerin beslenme sisteminden çıkartılmasını gerektiğini belirten Doç. Dr. V. Hasret Bozkaya, “Haftada 1-2 yağlı mevsim balığı tüketilmesi, Omega-3 gereksiniminin karşılanması için yararlıdır. Hayvansal yağlar yerine bitkisel yağlar ve bunların içinde de polifenol içeriği bakımından zeytinyağı tercih edilmelidir” dedi.
Tuz tüketiminizi sınırlandırın
Sağlıklı bireylerde günlük tuz tüketim ölçüsünün toplam 5 gram (1 çay kaşığına denk gelir) ile sonlandırılması gerektiğini de kelamlarına ekleyen Doç. Dr. V. Hasret Bozkaya, “Gün içerisinde yemeklerde salçalardan sebzelerden; maden suyu üzere içeceklerden aldığımız tuzlar günlük kotamızı ziyadesiyle doldurmaktadır. Bu nedenle ek tuz tüketim alışkanlığından vazgeçin. Tuz tüketiminde ise topaklayıcı önleyici unsur içeren rafine tuzlar yerine, iyotlu kaya tuzu tüketimi daha yanlışsız bir tercih olacaktır” diye konuştu.
Haftada ortalama 150 dakika idman yapın
Egzersizin de kalp damar sıhhati için değerli olduğuna dikkat çeken Doç. Dr. V. Hasret Bozkaya, şu bilgileri paylaştı:
“Kardiyoloji kılavuzları kalp damar sıhhatini korumak için haftada ortalama 150-300 dakika orta yoğunluklu antrenmanı önerir. Bunlar yüzme, tempolu yürüyüş, bisiklet sürme, tenis olarak sıralanabilir. Buna ek olarak haftanın 2 günü kas direncini artıran antrenmanların de yapılması değerlidir. 30 yaştan itibaren başlayan kas kaybını azaltmak için alt ve üst ekstremite (gövdenin alt ve üst bölümü) için farklı ayrı olmak üzere tekrarlayan setlerle yapılan idmanlar bu kümeye girmektedir. Önerilen mühlet ve ölçüye ulaşamayanların da mümkün epeyce faal olmalarını tavsiye ediyoruz. Tertipli idman yapmıyorsanız bile her fırsatta yürüyün.”
Nefes idmanlarının olumlu tesiri var
Dünya nüfusunun yalnızca yüzde 3-10’nun hakikat nefes aldığını vurgulayan Doç. Dr. V. Hasret Bozkaya, “Doğduğumuzda hakikat yaptığımız nefes alışverişi ismi verdiğimiz bu otomatik faaliyeti vakit içinde deneyimlerimizin ve yaşadıklarımızın tesiriyle yanlış yapmaya başlıyoruz. Bu durum birçok kronik hastalık riskini de beraberinde getiriyor. Kalp damar, akciğer ve ruh sıhhatimiz için yanlışsız nefesi öğrenmeli ve ayrıyeten nefes idmanlarını de gündelik hayatımıza eklemeliyiz. Günde 1 yahut 2 sefer, ortalama 5-10 dakika sürecek formda yapılan derin diyafram idmanlarının kalp suratını ve kan basıncını düşürerek kalp damar sıhhatine olumlu katkısı vardır” diye konuştu.
Alkol ve çok kırmızı et tüketiminden uzak durun
Kalp damar sıhhati için alkol ve çok kırmızı et tüketiminden de uzak durulması gerektiğini işaret eden Doç. Dr. V. Hasret Bozkaya, şunları söyledi:
“Alkol için inançlı hudut yoktur ve alkol tüketimi bilhassa ölçü ile yanlışsız orantılı olarak kalp damar hastalığı riskini artırır. Kılavuzlar; alkol alımının haftalık en fazla 100 gram ile kısıtlanmasını önerir. Kırmızı ette ise etin işlenmiş hali olan, katkı unsurları ve bol tuz içeren; sosis, salam, jambon kalp damar hastalığı için yasaklı listesindedir. Bu etlerin tüketilmesi kolorektal kanser risk artışı ile bağlantılı olduğu için önerilmez. Dünya Kanser Araştırma fonu tarafından yayınlanan raporda kırmızı et tüketiminin ise haftalık toplam pişmiş olarak 500 gram (çiğ olarak yaklaşık 600-700 grama denk gelir) ile sonlandırılması önerilir.”
Karın etrafında yağlanmaya dikkat!
Obezitenin kalp damar hastalığı riskini artıran en değerli nedenlerden olduğuna dikkat çeken Doç. Dr. V. Hasret Bozkaya, şöyle devam etti:
“Obezite maalesef günümüzde bir salgın haline geldi. Her 4 çocuktan 1’i obezite hududunda. Kilo denetimi ile kan kolesterol seviyesi, kan basıncı, insülin direnci üzere birçok parametrede düzelme sağlamamaktadır. Bilhassa karın etrafında yağlanma artışı; viseral yağlanma dediğimiz iç organlarda yağlanma artışının bir belirtisidir. Bu durum biz tabiplerin hiç sevmediği yağlanma çeşididir ve artmış kalp damar hastalığı riski ile bağlıdır. Göbek deliğinin çabucak üzerinden yapılan bel etrafı ölçümü erkeklerde 102 cm; bayanlarda 88 cm’i geçtiyse sıhhatiniz için tehlike çanları çalıyor demektir. Gaye erkeklerde bel etrafının 94 cm, bayanlarda ise 80 cm’in altında olmasıdır. Kilo denetimi için sağlıklı-temiz beslenme ve hareket temeldir lakin muvaffakiyet sağlanamıyorsa kesinlikle profesyonel takviye alınmalıdır.”
Bir ömür sigara içenler hayatlarının 10 yılından vazgeçiyor
Sigara içmenin dünyadaki tüm önlenebilir ölümlerin yüzde 50’sinden sorumlu olduğunu da kelamlarına ekleyen Doç. Dr. V. Hasret Bozkaya, “Bir ömür sigara içenlerin, sigaraya bağlı bir nedenle hayatını kaybetme mümkünlüğü yüzde 50’dir ve bu şahıslar ortalama 10 yılını sigara nedeniyle kaybediyor demektir. Sigara içenlerin yarısı kalp damar hastalığı nedeniyle hayatını kaybeder. 35 yaş altı sigara içenlerde kalp ve damar hastalığı riski sigara içmeyenlere nazaran 5 kat daha yüksektir. Ayrıyeten sigara dumanından sekonder etkilenmeye bağlı da kalp damar hastalığı riski artmıştır. Sigara bir bağımlılıktır ve sigarayı bırakma ünitelerinden profesyonel takviye alınmalıdır. Sağlıklı bir hayat beklentisi için sigaranın değil kendisi; dumanı bile kabul edilemez” formunda konuştu.
Günlük kafein tüketim limitini aşmayın
Günlük kafein tüketimi için 240 mg limitinin aşılmaması gerektiği ikazında bulunan Doç. Dr. V. Hasret Bozkaya, “1 fincan Türk kahvesinde ortalama 40 mg,1 kupa filtre kahvede 100 mg, 1 bardak çayda 40 mg kadar kafein bulunur. Günlük 240 mg inançlı kafein tüketim limitinin üzerine çıkılması huzursuzluk, anksiyete, çarpıntı, uyku bozukluğu üzere şikâyetleri tetikleyebildiği için önerilmez” dedi.
Çiğ ve kabuklu kuruyemişleri tercih edin
Kalp damar sıhhati için kabuklu, kavrulmamış, tuzsuz ve çiğ kuruyemişlerin beslenme programına eklenmesini önerdiklerini tabir eden Doç. Dr. V. Hasret Bozkaya, “Kavrulma, kabuklu yemişlerdeki biyoaktif bileşiklerin mevcudiyetini değiştirebileceği için çiğ tüketim değerlidir. Ceviz, badem, kabuklu yer fıstığı ve fındık üzere kabuklu kuruyemişler kalp damar sıhhati için yararlı birçok mineral (magnezyum, potasyum), lif, polifenoller, tokoferoller, fitosteroller ve fenolikler üzere yüksek biyoaktif bileşikler bakımından zengindir” diye konuştu.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
