- 1871 yılından bu yana kahveyi bir sanat üzere işleyen Kurukahveci Mehmet Efendi, “Kurukahveci Mehmet Efendi Mahdumları’nın 150 Yılı” kitabı ile kahveseverlere kahvenin tarihine ait eşsiz bir koleksiyon kitabı hazırladı.
- Türkiye’nin 100 yılı aşmış ender şirketlerinden olan Kurukahveci Mehmet Efendi’nin kıssası Suna Altan editörlüğünde kaleme alındı, Manuel Çıtak’ın günümüz fotoğraflarıyla ve Kerem Yaman’ın dizaynıyla hazırlandı Kitap, çok sayıda tarihî doküman ve arşiv fotoğrafı eşliğinde; bir fincan kahve ile 150 yıllık tarih ve kültürümüze ışık tutuyor.
Bir fincan kahvenin kırk yıl hatırı vardır bu topraklarda. Sohbetlerin, dostluğun, kimi vakit hürmetin kimi vakit misafirperverliğin simgesidir kahve. En “bizden” olan keyiftir kahve tıpkı zamanda…Tarihimize de ışık tutan Türk kahvesinin Türk-Osmanlı kültürüne girişi ise, 1500’lü yıllara dayanır. Sultan Süleyman’ın Yemen Valisi Özdemir Paşa, Yemen’den saraya getirir kahveyi… Saray mutfağında yeni bir yöntemle pişirilmeye başlanan kahve, çok geçmeden Türk kahvesi ismini alır. Güğüm ve cezvelerde pişirilen kahve; su, şerbet ve tatlılar üzere lezzetlerle sunulmaya başlayınca daha da zenginleşir…
Kahvenin saray dışına çıkması, Tahtakale’de açılan ve akabinde süratle tüm kente yayılan kahvehaneler sayesinde gerçekleşir. Bu kahvehanelerde; günün her saati kitap ve yeni yazılar, satranç ve tavla oynanır, şiir ve edebiyat sohbetleri yapılır. Kahve kültürü böylelikle devrin toplumsal hayatına damgasını vurmuş olur. Osmanlı elçileri ve Avrupalı tacirler sayesinde, Türk kahvesinin lezzeti ve kahvehanelerin ünü evvel Avrupa’yı, daha sonra tüm dünyayı sarar. Ve günümüzde Türk kahvesi geleneği artık “kırk yıl” ile tanımlanmaktan çıkıp evrenselleşerek “UNESCO Somut Olmayan Kültürel Mirası” listesinde de yerini alır.
Türk kahvesi denince akla gelen 3 kelime…
Türk kültüründe “kahve altı” teriminden türetilmiş, “kahvaltı”dan sonra yahut yorgunluk atmak, sohbetlere keyif katmak için içilen Türk kahvesinin en büyük ve değerli temsilcisi ise, hiç kuşkusuz Kurukahveci Mehmet Efendi… Türk kahvesi geleneğinin “UNESCO Somut Olmayan Kültürel Mirası”na girmesi üzere o da ismini memleketler arası arenada tescillemiş durumda. Başta Türkiye olmak üzere; ortalarında ABD, Rusya, Fransa ve Yeni Zelanda’nın da bulunduğu 60’a yakın ülkeye ihraç ediliyor ve tüketiliyor.
1871 yılından bu yana kesintisiz olarak faaliyet gösteren Kurukahveci Mehmet Efendi, ülkemizde Türk kahvesi denilince akla birinci gelen ve sevilen marka olmasının yanı sıra, dünya çapında da yaşayan en eski kahve markaları ortasında. Kurulduğu günden bugüne, kahveye bir sanat üzere yaklaşan Kurukahveci Mehmet Efendi, bu zanaatı beraberindeki ustalık, bilgi, deneyim ve inceliklerle babadan oğula, ustadan çırağa aktarmaya devam ediyor. Türklerin dünyaya armağan ettiği Türk kahvesini, gelecek jenerasyonlarla buluşturma şuurunu taşıyan marka, kahveseverlere her yudumda tıpkı kalite ve keyfi ulaştırmayı amaçlıyor.
Türk kahvesine sanatsal dokunuş…
“Kurukahveci Mehmet Efendi Mahdumları’nın 150 Yılı” kitabı, birinci defa yayımlanan tarihî evrak ve fotoğraflar eşliğinde Türkiye’nin en eski kahve markasının değişik kıssasına şahitlik ediyor. Aslında kitap, Türkiye’nin 100 yılı aşkın ender şirketlerinden birinin tarihi ile birlikte geçmişimize de ışık tutuyor. Kitap yalnızca içeriği ile değil görselliğiyle de son derece ilgi alımlı. Ünlü fotoğraf sanatkarı Manuel Çıktak’ın günümüz kurum çalışanlarıyla gerçekleştirdiği çarpıcı fotoğraf çekimleri ile Kerem Yaman’ın etkileyici grafik tasarımı markanın yenilikçiliğini ve çağdaşlığını yansıtıyor.
Mehmet Kurukahveci: En kıymetli misyonumuz Türk kahvesini dünyaya anlatmak
Kurukahveci Mehmet Efendi’nin torunu ve aile şirketinin üçüncü jenerasyon yöneticilerinden Mehmet Kurukahveci kitabın ortaya çıkışını şöyle anlatıyor:
“Babamla Eminönü’ndeki dükkânımıza birinci gittiğimde 10 yaşındaydım. Kahve kokusu sokağa girer girmez çarptı beni. Dükkâna girdik, değirmenler çalışıyor, hassas tartılarda tartılan kahveler sokakta bekleyen müşterilere dağıtılıyordu. Büyülenmiştim, sonraki gün tekrar gitmek istedim dükkâna. Bu seyahatler, askerden dönene kadar aralıklarla devam etti. Yaşım büyüdükçe dükkânda daha fazla vakit geçirir oldum. Askerlik misyonum 1978’in başında bitti ve aile şirketinde tam vakitli olarak çalışmaya başladım, birkaç sene sonra kardeşim Hulusi Kurukahveci de ortamıza katıldı… Türk kahvesinin ikramı, kültürümüzde her vakit sevginin, hürmetin, konuğa verilen kıymetin de göstergesi oldu. Kurukahveci ailesi olarak bu bedellerle anılmak, her fincan kahveyle tekrar kahveseverlerin teveccühüne layık olmak ise en büyük ödülümüz. 150 yıldönümümüzde hazırlanan bu kitap, bizim için kahveyi birlikte tadıp birlikte içtiğimiz kıymetli kahveseverlere teşekkür etme vesilesi… ”
Kahveye ismini veren marka
Babası Hacı Hasan Efendi’nin küçük aktariye dükkânında kahveyi müşterisinin gözü önünde öğütüp, küçük kese kâğıtlarında satışa sunan Mehmet Efendi’yle başlayan seyahat, Türkiye’nin iktisat tarihinin bir kesitine de bir pencere açıyor: Kahve ticaretinin kalbi Tahtakale… Kurukahveci Ailesi’nin ticaret anlayışı ve iş ahlâkı… Eminönü binası ve Mimar Zühtü Başar… “Kahve İçen İnsan” logosunun öyküsü ile dizayncısı İhap Hulusi… Hayatını Mehmet Efendi’ye adayan çalışanlar… Türkiye’de kahve kıtlığı periyotları… Yurtdışına açılma ve gelişme periyotları ve daha birçok değerli dönüm noktaları ve kıssalar…
Kitabın editörlüğünü yapan Suna Altan; “Kurukahveci Mehmet Efendi Mahdumları yalnızca bir buçuk asırdır hayatta kalmayı başaran bir firma ve marka değil. İşin her istikametine gösterilen harikulâde ihtimamı, kitabın hazırlık sürecinde de gözlemledik: Firmanın neredeyse tüm dokümanları kurum arşivinde itina ile koruma edilmiş. Bu onbinlerce eski doküman, muhasebe kaydı, yazışma, kupür, reklam, fotoğraf vs. iki yıl süren bir çalışmayla dijital ortama aktarılmış. Bu çalışma kitabımızın bilgi yerini oluşturduğu üzere ileride öteki araştırmacılar için de yararlı bir kaynak oluşturacaktır. Ayrıyeten, kitabın uzun hazırlık sürecinde bize gereksinim duyduğumuz her türlü dayanak sağlandı. Bütün bunların sonucunda son derece kapsamlı ve yüksek nitelikli bir çalışma ortaya çıkabildi. Demek istediğim şu ki, Kurukahveci Mehmet Efendi’nin gerçek bir “sevgi markası” olması, dört kuşaktır aralıksız sürdürülen bu samimi eforun, kaliteye olan adanmışlığın sonucu. 150. yıldönümü kitabında bunu hem hem anlatımımzda hem tasarım ve fotoğraflarda okuyucuya hissettirmek istedik” dedi.
Türkçe ve İngilizce olarak hazırlanan kitabın yerli ve yabancı kahve tutkunlarına hitap edeceği üzere kahveyle eş manalı olan bir ailenin ve kurumun öyküsünü merak eden herkesin ilgisini çekecektir.
Kutu
“Kurukahveci Mehmet Efendi Mahdumları’nın 150 Yılı” kitabından enteresan bilgiler
- Kurukahveci Mehmet Efendi, Türk Kahvesini kavrulmuş, öğütülmüş ve paketlenmiş olarak tüketime hazır formda sunan birinci şirket.
- Şirket birebir vakitte İstanbul Ticaret ve Sanayi Odası’na kayıtlı birinci Türk şirketlerinden biri.
- Kurukahveci Mehmet Efendi, Türkiye’nin birinci reklamverenleri ortasında yer alıyor.
- Kurukahveci Mehmet Efendi’nin kurulduğu, günümüzde de merkezinin yer aldığı İstanbul’daki Tahmis (Kurukahve) Sokağı, dünyanın birinci kahve sokağı olma özelliğini taşıyor.
- Türk Kahvesi, dünyanın en eski kahve pişirme yoluyla hazırlanır. Yumuşak ve kadifemsi köpüğü, tadını damakta en uzun mühlet devam ettiren kahve tipi olmasını sağlıyor.
- Kurukahveci Mehmet Efendi, döviz yokluğu nedeniyle Türkiye’ye çiğ kahve ithalatının durdurulduğu 1942-44, 1955–1958 ve 1977–1982 ortasındaki devirlerde, Türk Kahvesi üretimine orta vermek zorunda kaldı. Lakin kurumun bilgi, birikim ve marifeti, aile bireylerinin fedakârlıklarıyla uzun yıllar yaşayarak günümüze kadar ulaştı. Kurukahveci Mehmet Efendi, bu devirde Türk Kahvesi kültürüne sahip çıktı, koruma etti ve kahvenin yok olup gitmesini önledi. Markanın gösterdiği, pek az kurumda bulunan azim, uğraş, sebat ve ısrar meziyetleri, Türk kahvesini dünyaya taşıdı.
- Kurukahveci Mehmet Efendi, bugün beş kıtada 60’a yakın ülkeye ihracat yapıyor. Viyana’nın tarihî Café Landtmann pastanesinin kahve mönüsünde Türk Kahvesi “Mehmet Efendi” ismiyle yer alıyor.
- Kurukahveci Mehmet Efendi, Türk kahvesiyle tanınsa da yeni jenerasyon kahveseverlerin beğenisine hitap eden farklı filtre ve espresso kahve çeşitleri ile Etiyopya, El Salvador, Nikaragua ve Guatemala çekirdeklerinden hazırlanan dört başka “Özel Seri” filtre kahve çeşiti sunuyor.
- Tarihî Eminönü dükkânın yanında 2019 yılında açılan Kurukahveci Mehmet Efendi’nin ‘Tahmis Binası’nda tüm paketli eserlerin yanı sıra, özel tasarım fincan setleri, kahve münasebetleri ve ikramlık eşyalar satılmaktadır.
KURUKAHVECİ MEHMET EFENDİ MAHDUMLARI’NIN TARİHÇESİ
Türk kahvesi, 19. yüzyıl sonlarına kadar çiğ çekirdek olarak satılıyor ve meskenlerdeki kahve tavalarında kavrulduktan, el değirmeninde çekildikten sonra pişirilip içiliyordu. Süleymaniye Medresesi’nde eğitim gördükten sonra, babasının baharat ve çiğ kahve satan dükkânında çalışmaya başlayan Mehmet Efendi, 1871 yılında işin başına geçti ve o vakte kadar çiğ çekirdek olarak sattıkları kahveyi, “kavrulmuş”, “öğütülmüş” ve “paketlenmiş” olarak tüketime hazır formda İstanbullulara sundu. 1931 yılında vefat eden Mehmet Efendi’nin akabinde oğulları Hasan Selahattin, Hulusi Mehmet ve Ahmet İstek Beyefendiler baba mesleğini sürdürdüler. Aile şirketi günümüzde üçüncü ve dördüncü kuşak tarafından yönetiliyor.
1933 yılında, devrin usta grafik sanatkarı İhap Hulusi Görey’e günümüzde de kullanılan “Kahve İçen İnsan” logosunu tasarlatıldı. Ayrıyeten kahve, parşömenli kâğıt paketlere konularak araba ile dağıtılmaya başlandı. Böylelikle Türkiye’de bir birinci daha gerçekleştirilmiş oldu. Ayrıyeten o yıllarda büyük yenilik olarak tanımlanan afiş ve takvim çalışmaları ile firmanın reklamları yaygınlaştırıldı, gazete ver mecmualara ilan verildi. Yurdun en ücra köşelerine bile kahve dağıtımı yapıldı.
1990’lı yılların başında ise Dudullu’da en son teknoloji bir kahve kavurma, öğütme ve lojistik tesisi kuruldu. Yeni folyo ambalaj materyalleri kahvenin daha uzun müddet taze kalmasını sağlayarak kahvenin gerek yurtiçinde gerekse yurtdışında dağıtımını kolaylaştırdı. 1992 yılında birinci ihracatlar gerçekleşmeye başladı. Bugün 60’a yakın ülkeye kahve ihracatı yapan firma, klâsik üretimin çağdaş teknolojiyle, deneyimin ise yenilikçilik ve kaliteyle birleştiği, 150 yıllık muvaffakiyet öyküsünü devam ettiriyor.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
