Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından 2012’de başlatılan kentsel dönüşüm atağıyla, Türkiye genelinde bugüne kadar 610 bin riskli bağımsız ünitenin yıkımı gerçekleştirildi.
Can ve mal kaybına yol açma riski taşıyan yerleşim alanlarının inançsız ve sıhhatsiz yapılaşmalardan arındırılarak afetlere hassas halde tekrar oluşturulması gayesiyle 8 yıl evvel kentsel dönüşüm seferberliği başlatıldı.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca, ulaşım sistemleri, toplumsal donatı ve yeşil alanlarıyla yaşanabilir, sağlıklı ve inançlı kentsel alanların oluşturulmasına yönelik çalışmalar sürüyor.
13 MİLYAR LİRA KAYNAK KULLANILDI
Bakanlık tarafından, 2012’deki seferberlik kapsamında, riskli alanlarda ve yapılarda “binalarda kullanılabilir her bölüm” olarak tanımlanan, toplam 1 milyon 166 bin “bağımsız birim” dönüşüm kapsamına alındı.
Yeni yapı kontrol sistemiyle bugüne kadar yaklaşık 5 milyon 500 bin bağımsız kısmı içiren 730 bin bina denetlendi, buralarda yaşayan 22 milyon vatandaşın, konutlarında itimat içinde oturması sağlandı.
Hala inşaat halinde olan ve 3 milyon bağımsız ünitesi içeren 393 bin binanın kontrolü ise sürüyor. Bu kontrollerin de tamamlanmasıyla yaklaşık 35 milyon vatandaşın konutlarına ait kontroller tamamlanmış olacak.
Kentsel dönüşüm projeleri kapsamında toplam 13 milyar lira kaynak kullanıldı.
610 BİN RİSKLİ BAĞIMSIZ ÜNİTENİN YIKIM SÜREÇLERİ TAMAMLANDI
Bakanlık tarafından, 6306 sayılı Kanun kapsamında yürütülen uygulamalarda, can ve mal güvenliği açısından tehlikeli olduğu tespit edilen tüm yapılar yıkılıyor.
Yapısının tehlikeli olduğunu düşünen vatandaşlar, yönetimler ve resmi kurumlar tarafından Bakanlıkça lisanslandırılan firmalar aracılığıyla yaptırılan tespitler sonucu, riskli olduğu mutlaklaşan yapılardaki yıkım ve yenileme faaliyetleri, Bakanlıkça sağlanan teknik ve mali takviyeler ile birtakım muafiyetler eşliğinde öncelikli olarak yapı malikleri, ilgili yönetimler ve resmi kurumlarca gerçekleştiriliyor.
Bu çerçevede bugüne kadar riskli yapılarda 520 bin, riskli alanlarda yaklaşık 90 bin olmak üzere 610 bin bağımsız ünitenin yıkım süreçleri tamamlandı. Yenileme süreçleri ise yapı bazında yahut uzlaşma sağlanan etaplar dahilinde sürdürülüyor.
Riskli alanlar, rezerv yapı alanları, kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanları, yenileme alanları ve riskli yapılarda bulunan yaklaşık 1 milyon 355 bin bağımsız ünitenin yenilenmesi öncelik arz ediyor.
EN ÇOK RİSKLİ YAPI İSTANBUL, İZMİR VE ANKARA’DA TESPİT EDİLDİ
Bakanlık tarafından, Türkiye genelinde 56 vilayette ilan edilen 246 riskli alanda yer alan 587 bin 458 bağımsız ünite ile tüm vilayetlerde tespit edilen riskli yapılardaki 635 bin 426 bağımsız ünite üzerinde yenileme faaliyetleri sürüyor.
Bugüne kadar İstanbul’da 68 bin 200, İzmir’de 18 bin 807, Ankara’da 18 bin 279 riskli yapı tespit edildi. Bu çerçevede, İstanbul’da 56 bin 188, İzmir’de 16 bin 203, Ankara’da ise 12 bin 778 riskli binanın yıkımı gerçekleştirildi.
24 Ocak’ta yaşanan Elazığ sarsıntısında hasar alan yapıların acilen yenilenmesine ait uygulamalar ise Bakanlık öncülüğünde TOKİ, lokal yönetimler, ilgili kuruluşlar ve vatandaşların iştiraki ile sürdürülüyor.
KENTSEL DÖNÜŞÜMDE 2020 VE 2023 HEDEFLERİ
Öte yandan, kelam konusu kentsel dönüşüm uygulamalarının daha faal ve süratli formda tamamlanması ile finansman kaynaklarının geliştirilmesine yönelik 6306 sayılı Kanun’da uygulamayı kolaylaştırıcı revizyonlar yapıldı.
Bu çerçevede Bakanlık tarafından gerek riskli alanların dönüşümü gerekse rezerv alanlarda yeni konut imaline ait çalışmalar yürütülüyor.
Kentsel dönüşüm çalışmaları, 2023 amaçlarını de içeriyor. Buna nazaran, 2023’e kadar her yıl ülke çapında yıllık 300 bin konut ve iş yerinin dönüştürülmesi planlanıyor, bunun yaklaşık 30 ila 45 bininin Bakanlık ve TOKİ eliyle gerçekleştirilmesi öngörülüyor.
Bu çerçevede taban durumu ve üzerindeki yapılaşmalar açısından tehlike arz eden 1 milyon 500 bin konutun 2023’e kadar yenilenmesi hedefleniyor.
KENTSEL DÖNÜŞÜM AKSİYON PLANI AÇIKLANDI
Bakanlık tarafından, Kentsel Dönüşüm Strateji Belgeleri’ni hazırlamaları ve acil dönüşmesi gereken alanları belirlemeleri için şubat 2019’da 81 valiliğe genelge gönderildi.
Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, 12 Eylül 2019’da 3 temel unsur, 4 ana başlık ve 8 husustan oluşan 5 yıllık “Kentsel Dönüşüm Hareket Planı”nı açıkladı.
Plan, zelzele riski altındaki yapı ve alanlar, sel ve heyelan riski altındaki alanlar, tarihi kent merkezleri ve meydanların dönüşümü ile sanayi alanlarının taşınmasını içeriyor.
Plana nazaran, belediyelerin kentsel dönüşümle ilgili çalışmalarındaki prensip ve asılların yer aldığı “Kentsel Dönüşüm Strateji Belgesi” ile kentlerin dönüşüm anayasası oluşturulacak, taşkın, heyelan ve sel riski taşıyan alanlardaki yapılar taşınacak.
Tarihi kent merkezleri ve meydanlar, ihya ve sağlıklaştırma çalışmalarıyla yenilenecek, tarihi hüviyetlerine kavuşturulacak.
Doğal alanlarda, yaylalarda, koy ve kıyılarda yapılaşmaya müsaade edilmeyecek, muhafaza emelli plan ve projeler tamamlanacak. Kent merkezlerindeki köhneleşmiş, çöküntü alanı haline gelen sanayi bölgeleri dönüştürülecek.
Yeni hibe, teşvik ve kredi imkanlarıyla kentsel dönüşümde finansman takviyesi sağlanacak. Dönüşüme tabi tutulacak alanlarda imar planları yapılarak mülkiyet sorunları çözülecek ve imar barışından faydalanan vatandaşların yapılarını güçlendirebilmeleri için mevzuat çalışması yapılacak.
