Yılın birinci çeyreğine yeni tip koronavirüsün (Kovid-19) Çin’in dışına yayılarak birçok ülkede can kaybına neden olması ve salgına dönüşerek ülkelerde karantina uygulamasının başlaması, İran İhtilal Muhafızları Ordusuna bağlı Kudüs Gücü Kumandanı Kasım Süleymani’nin ABD operasyonuyla öldürülmesi, İran’da Ukrayna Hava Yollarına ilişkin yolcu uçağının “insani hata” sonucu düşürülmesi ve ABD Lideri Donald Trump’ın, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile kelamda barış planını açıklayarak Kudüs’ün, İsrail’in “bölünmez” başşehri olarak kabul edileceğini söylemesi damga vurdu.
Çinli yetkililer, Kovid-19’un ortaya çıktığı Vuhan’a birinci sefer takım göndererek araştırmalara başladı. Çin’in farklı kentlerine yayılmasının akabinde dünyada birçok ülke ve bölgeye de sıçrayan ve can almaya başlayan hastalık salgın ilan edildi. Dünyada alınan tedbirler kapsamında “maskeler” günlük hayatın ayrılmaz bir modülü haline geldi, karantina, seyahat kısıtlaması üzere uygulamalara geçildi.
İran İhtilal Muhafızları Ordusuna bağlı Kudüs Gücü Kumandanı Kasım Süleymani, ABD’nin Irak’ta havaalanına düzenlediği füze hücumunda öldürüldü. Süleymani’nin mevti bölgede İran-ABD tansiyonunu artırdı. İran, ABD’nin Irak’taki üslerini peş peşe vurdu, ABD ise İranlı kişi ve firmalara yaptırım kararı aldı. Tarafların on yıllardır süren gerginliği bu gelişmelerin akabinde had safhaya çıktı, hatta “Orta Doğu’da yeni bir savaş kapıda mı?” sorularını gündeme getirdi.
Bu devirde ABD’nin Irak’taki üslerini vuran İran’da, Ukrayna Hava Yollarına ilişkin “Boeing 737” tipi yolcu uçağı, Kiev’e gitmek üzere Tahran Milletlerarası İmam Humeyni Havalimanı’ndan havalandıktan kısa müddet sonra düştü ve uçaktaki 176 bireyden kurtulan olmadı. İran Genelkurmay Başkanlığı, Ukrayna uçağının “hassas askeri bir noktanın” üzerinden geçerken “insani hata” sonucu hava savunma sistemi tarafından kazara düşürüldüğünü açıkladı.
Fransa’da emeklilik ıslahatı, Şili’de hükümet krizi, Lübnan’da ekonomik kriz ve Hindistan’da Vatandaşlık Yasası protesto edildi, bu şovlar yer yer şiddet olaylarına dönüştü ve çok sayıda kişi hayatını kaybetti.
ABD Lideri Donald Trump, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile Beyaz Saray’da düzenlediği basın toplantısında, tek taraflı Orta Doğu barış planını kamuoyuna duyurdu. Trump, ABD’nin “Yüzyılın Anlaşması” olarak isimlendirdiği plan kapsamında Kudüs’ün, İsrail’in “bölünmez” başşehri olarak kabul edileceğini açıkladı. Plana birçok ülke ve kuruluş reaksiyon gösterirken, dünya genelinde Müslümanlar sokaklara dökülerek planı protesto etti. Filistin Devlet Lideri Mahmud Abbas “Kudüs satılık değildir.” diyerek planı reddetti.
2020 yılında şu kıymetli gelişmeler yaşandı:
2 Ocak
– Çin’de nedeni şimdi bilinmeyen ve Şiddetli Akut Teneffüs Yolu Sendromu’na (SARS) benzetilen “gizemli teneffüs yolu hastalığı”nda 59 kişi hayatını kaybetti.
– Memleketler arası Polis Teşkilatı (Interpol), konut mahpusunda tutulduğu Japonya’dan Lübnan’a kaçan Renault-Nissan-Mitsubishi Alliance’ın eski İdare Şurası Lideri Carlos Ghosn hakkında kırmızı bülten çıkardı.
3 Ocak
– Irak’ın başşehri Bağdat’ta havaalanına düzenlenen füze akınında İran İhtilal Muhafızları Ordusuna bağlı Kudüs Gücü Kumandanı Kasım Süleymani ve İran yanlısı Haşdi Şabi örgütünün Lider Yardımcısı Ebu Mehdi el-Mühendis öldürüldü.
5 Ocak
– İran hükümeti, nükleer mutabakattaki taahhütlerin hiçbirine uymayacağını duyurdu.
7 Ocak
– İran İhtilal Muhafızları Ordusuna bağlı Kudüs Gücü Kumandanı Kasım Süleymani’nin Kirman kentinde düzenlenen cenaze merasiminde çıkan izdihamda 56 kişi öldü, 213 kişi yaralandı. İzdiham nedeniyle ertelenen defin süreci 8 Ocak’ta yapıldı.
– İspanya’da Sosyalist Emekçi Partisi başkanı Pedro Sanchez başbakanlığında kurulan sol koalisyon hükümeti, 8 siyasi partinin dış dayanağıyla meclisten güvenoyu aldı. İspanya’da diktatör Franco sonrası demokrasi tarihinde (1977’den bu yana) birinci sefer bir koalisyon hükümeti kuruldu.
8 Ocak
– İran İhtilal Muhafızları Ordusu, ABD’nin Irak’taki Ayn el-Esed Hava Üssü’nü onlarca balistik füzeyle vurduğunu açıkladı. İran, hücumlarda en az 80 ABD askerinin öldüğünü tez etti. Lakin Amerikalı yetkililer, hücumda hiçbir Amerikalının ömrünü yitirmediğini açıkladı. ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon), İran’ın ABD askerlerinin konuşlu olduğu Irak’taki el-Esed ve Erbil üslerine 12’den fazla balistik füzeyle saldırdığını bildirdi.
– İran’ın başşehri Tahran’da Ukrayna Hava Yolları’na ilişkin “Boeing 737” tipi yolcu uçağının, Kiev’e gitmek üzere Tahran Memleketler arası İmam Humeyni Havalimanı’ndan havalandıktan kısa müddet sonra düştü. Yolcu ve mürettebat 176 bireyden kurtulan olmadı. İran Genelkurmay Başkanlığı, 11 Ocak’ta uçağın “hassas askeri bir noktanın” üzerinden geçerken “insani hata” sonucu hava savunma sistemince fırlatılan iki füzeyle kazara düşürüldüğünü açıkladı.
– İngiltere’de Sussex Dükü Prens Harry ve eşi Düşes Meghan Markle’ın Kraliyet ailesinin “üst düzey” üyeliğini bırakacaklarını bildirdi.
9 Ocak
– İngiltere’nin AB’den ayrılmasını düzenleyen Brexit yasa tasarısı parlamentoda kabul edildi.
10 Ocak
– Nijer’in Mali sonundaki bir askeri karakola düzenlenen terör atağında 89 kişi hayatını kaybetti.
11 Ocak
– Umman Sultanı Kabus bin Said 79 yaşında hayatını kaybetti ve ülkede 3 gün yas ilan edildi.
15 Ocak
– Mısır polisi, Anadolu Ajansı (AA) Kahire ofisine baskın düzenleyerek 1’i Türk vatandaşı, 4 çalışanı gözaltına aldı. Ofiste arama yapan güvenlik güçleri, çalışanların pasaport, bilgisayar ve cep telefonlarına el koyarak dışarıyla bağlantılarını kesti. Mısır polisinin bu davranışı memleketler arası kamuoyundan reaksiyon çekti. Gözaltına alınanlardan Türk vatandaşı Hilmi Balcı 16 Ocak’ta, Mısır vatandaşı 3 çalışan 19 Ocak’ta 10 bin 500’er cüneyh (yaklaşık 3 bin 500 TL) kefaletle hür bırakıldı.
16 Ocak
– Temsilciler Meclisinde kabul edilen ABD Lideri Donald Trump’ın azline ait iki unsurun Senatoya resmen iletilmesinin akabinde Trump’a yönelik yargı süreci Senatoda başladı.
23 Ocak
– Memleketler arası Adalet Divanı (UAD), Gambiya’nın İslam İşbirliği Teşkilatı ismine, Arakanlı Müslümanlara yapılan soykırım nedeniyle Myanmar’a karşı açtığı davada, Myanmar’ın Arakanlı Müslümanlara yönelik soykırımın engellenmesi için gerekli önlemleri almasına hükmetti. UAD, Arakanlı Müslümanların “gerçek ve acil tehdit altında olduğuna” karar verdi.
24 Ocak
– İskoçya polis teşkilatı başörtüsünü resmi üniforma seçenekleri ortasına dahil etti.
26 Ocak
– Amerikalı ünlü basketbolcu Kobe Bryant ve 13 yaşındaki kızı Gianna, California’da geçirdikleri helikopter kazasında hayatını kaybetti. Kazada 7 kişi daha ömrünü yitirdi.
– Dünyanın en büyük çift motorlu ticari uçağı Boeing 777X’in birinci deneme uçuşu muvaffakiyetle tamamlandı.
28 Ocak
– ABD Lideri Donald Trump, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile Beyaz Saray’da düzenlediği ortak basın toplantısında, tek taraflı Orta Doğu barış planını kamuoyuna açıkladı.
31 Ocak
– Birleşik Krallık, 31 Ocak prestijiyle AB üyeliğinden 47 yıl sonra resmen ayrıldı.
4 Şubat
– ABD’de Türklerin en ağır yaşadığı New Jersey eyaletindeki Paterson kentine birinci defa Türk kökenli Emniyet Müdürü atandı. Paterson Polis Teşkilatında 32 yıldır misyon yapan İbrahim Mike Baycora, Paterson Belediyesinde düzenlenen merasimle yemin ederek resmen vazifesine başladı.
5 Şubat
– ABD Lideri Donald Trump, Senatoda yapılan oylamada kendisine yönelik “Görevini berbata kullanmak” ve “Kongrenin işleyişini engellemek” başlıklı azil unsurlarının oylamasında aklandı.
7 Şubat
– Slovenya’nın başşehri Ljubljana’da inşa edilen ve kentin birinci mescidi olma özelliği taşıyan Ljubljana Mescidi ve İslam Kültür Merkezi’nde birinci cuma namazı kılındı.
9 Şubat
– İngiliz hava yolları British Airways (BA), Atlantik’i 4 saat 56 dakika geçerek sesten yavaş ticari uçuşlar için yeni bir rekor kırdı.
11 Şubat
– Irak’ta Erbil 2. Ceza Mahkemesi, 17 Temmuz 2019’da Erbil kentindeki bir restoranda uğradığı silahlı taarruz sonucu şehit olan Türk diplomat Osman Köse’nin faillerinden ikisi için idam kararı aldı.
13 Şubat
– ABD Senatosu, Lider Donald Trump’ın İran’a yönelik savaş yetkilerini “Kongrenin onayı olmaksızın” kullanmasını engelleyen karar tasarısını kabul etti.
18 Şubat
– Afganistan Seçim Kurulu, 28 Eylül’de düzenlenen seçimlere ait son kararını açıklayarak Cumhurbaşkanı Eşref Gani’nin yine bu misyona seçildiğini duyurdu.
19 Şubat
– Almanya’nın Hessen eyaletindeki Hanau kentindeki iki kafeye düzenlenen ırkçı terör hücumunda, ortalarında 4 Türk’ün de bulunduğu 9 kişi hayatını kaybetti, 5 kişi yaralandı. Özel harekat timinin düzenlediği operasyonda, ırkçı terörist saldırgan 43 yaşındaki Tobias R. ve 72 yaşındaki annesi konutunda meyyit bulundu.
23 Şubat
– Almanya’nın Hamburg eyaletinde yapılan Eyalet Meclisi seçimlerinde 13 Türk kökenli siyasetçi meclise girdi.
– Hindistan’da, Pakistan, Afganistan ve Bangladeş’ten gelen 6 dini kümeye vatandaşlık yolunu açan fakat tıpkı durumdaki Müslüman göçmenleri kapsam dışı bırakacak halde değiştirilen “Vatandaşlık Yasası”na karşı protestolarda başşehir Yeni Delhi’de 4 günde 53 sivil hayatını kaybetti. Ülke genelinde Aralık 2019’dan bu yana devam eden protestolarda 79 sivil hayatını kaybetti.
25 Şubat
– Mısır’ın eski Cumhurbaşkanı Hüsnü Mübarek uzun müddettir devam eden sıhhat meseleleri nedeniyle 91 yaşında öldü.
– Bilim insanları, nefes almadığı genetik olarak ispatlanan bir parazit keşfetti.
28 Şubat
– İngiltere, terör örgütü PKK’nın yapılanmalarından TAK ve HPG’yi de “terör örgütleri listesi”ne aldı.
29 Şubat
– ABD ile Taliban temsilcileri, Afganistan’da barış sürecini başlatan “Afganistan’a Barışı Getirme Anlaşması”nı imzaladı.
2 Mart
– BM Libya Özel Temsilcisi Gassan Selame istifa ettiğini açıkladı. Bu vazifeye 20 Kasım’da halihazırda BM Orta Doğu Barış Süreci Özel Koordinatörü olan Bulgar diplomat Nickolay Mladenov atandı.
4 Mart
– Kongo Demokratik Cumhuriyeti’nin doğusunda Ağustos 2018’den bu yana tesirli olan ve 2 bin 264 kişinin hayatını yitirmesine neden olan Ebola salgınında tedavi gören son hasta taburcu edildi.
6 Mart
– Londra’nın finans merkezi City of London, 3 yıl evvel Myanmar başkanı Aung Sang Suu Çii’ye verilen “Freedom of City” isimli mükafatı Arakanlı Müslümanlara yönelik şiddet hareketleri nedeniyle geri çekti.
8 Mart
– İran’da mart ve nisan ayında “alkolün Kovid-19’a yeterli geldiği” söylentileri üzerine düzmece içki kullanarak zehirlenen 728 kişi hayatını kaybetti.
10 Mart
– Rus Parlamentosunun alt kanadı Duma, Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin’in devlet başkanlığı vazife müddetini uzatacak anayasa değişikliği düzenlemesini kabul etti.
11 Mart
– Dünya Sıhhat Örgütü, Kovid-19’u global salgın ilan etti.
17 Mart
– NATO müttefikleri, Kuzey Makedonya’nın üyelik sürecini onayladı. Kuzey Makedonya, 27 Mart’ta tüm resmi süreçlerin tamamlanmasının akabinde NATO’nun 30’uncu üyesi oldu.
23 Mart
– Çad’da terör örgütü Boko Haram’ın ordu mensuplarına düzenlediği atakta, 98 asker hayatını yitirdi.
24 Mart
– Mozambik’te sistemsiz göçmenleri taşıyan bir kamyonda 64 kişinin cansız vücudu bulundu.
26 Mart
– Yeni Zelanda’nın Christchurch kentindeki Parıltı ve Linwood mescitlerine 15 Mart 2019’da düzenlediği silahlı atakta 51 kişiyi öldüren, 49 kişiyi de yaralayan terörist Brenton Tarrant, hakkındaki tüm suçlamaları kabul etti.
28 Mart
– Filistinli bayan gerilla Theresa Halsa (66) Ürdün’de hayatını kaybetti.
2 Nisan
– İran Meclis Lideri Ali Laricani’nin yeni tip koronavirüse (Kovid-19) yakalandığı açıklandı. Laricani’nin 27 Nisan’da güzelleştiği bildirildi.
5 Nisan
– Eski Libya Başbakanı Mahmud Cibril, koronavirüs nedeniyle ömrünü yitirdi.
– Kovid-19 testi daha evvel müspet çıkan İngiltere Başbakanı Boris Johnson hastaneye kaldırıldı. Boris Johnson, tedavi gördüğü ağır bakım ünitesinden çıkarıldı, 12 Nisan’da da taburcu edildi.
7 Nisan
– Çin’de birinci defa Kovid-19 nedeniyle ömrünü yitiren olay olmadığı açıklandı. Yeni tip koronavirüs salgınının ortaya çıktığı Çin’in Hubey eyaletindeki Vuhan kentinde karantina kaldırıldı.
8 Nisan
– Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü (KSYÖ), Suriye’nin Hama kentinin kuzeyindeki Latamne beldesine Mart 2017’de düzenlenen kimyasal saldırıyı, Beşşar Esed rejimi güçlerinin gerçekleştirdiğini açıkladı.
9 Nisan
– Çad hükümeti, ülkenin batısında terör örgütü Boko Haram’a karşı yürütülen operasyonda 1000’e yakın teröristin etkisiz hale getirildiğini bildirdi.
12 Nisan
– ABD ile Taliban ortasında varılan muahede sonucu, Afganistan’ın Bagram Hapishanesi’nde tutulan 100 Taliban üyesi daha salıverildi.
13 Nisan
– Libya’da hükümet güçleri, başşehir Trablus’un batısındaki yaklaşık üç bin kilometrekarelik alanın, ülkenin doğusundaki gayrimeşru silahlı güçlerin başkanı Halife Hafter’e bağlı milislerin elinden geri alındığını belirtti.
14 Nisan
– ABD Lideri Donald Trump, Kovid-19 salgını münasebetiyle suçladığı Dünya Sıhhat Örgütüne (DSÖ) sağladıkları fonu durdurduğunu açıkladı.
16 Nisan
– Afrika ülkesi Kenya’da Kovid-19 salgını nedeniyle ilan edilen sokağa çıkma yasağını ihlal eden 12 sivil, polis takımlarınca öldürüldü.
19 Nisan
– Kanada’nın Nova Scotia eyaletinde bir kişinin düzenlediği silahlı taarruzda 23 kişi hayatını yitirdi.
22 Nisan
– ABD Lideri Donald Trump, ABD donanmasına, Amerikan gemilerini taciz etmeleri halinde İran savaş gemilerini vurma buyruğu verdi.
23 Nisan
– İran İhtilal Muhafızları Ordusu Genel Kumandanı Tümgeneral Hüseyin Selami, Basra Körfezi’nde İran’a ilişkin sivil ya da askeri deniz araçlarının güvenliğinin tehdit edilmesi halinde ABD’ye ilişkin savaş gemilerinin vurulması buyruğunu verdi.
25 Nisan
– Yemen’de Birleşik Arap Emirlikleri tarafından desteklenen Güney Geçiş Kurulu (GGK) ülkenin güneyinde özerklik ilan etti.
26 Nisan
– Yeni tip koronavirüs salgınının ortaya çıktığı Çin’in Hubey eyaletinde yer alan Vuhan kentindeki tüm koronavirüs hastalarının taburcu edildiği bildirildi.
27 Nisan
– Libya’nın doğusundaki gayrimeşru silahlı güçlerin önderi Halife Hafter, Birleşmiş Milletler (BM) himayesinde imzalanan “Suheyrat Mutabakatı’nın kararını yitirdiğini ve ülkenin başına geçtiğini” tez etti.
28 Nisan
– Çin’de Kovid-19 salgınının ortaya çıktığı Vuhan kentinin de içinde olduğu Hubey eyaletinde virüs nedeniyle tedavi edilen hasta kalmadığı bildirildi.
– Suriye’nin Afrin ilçesinde bomba yüklü yakıt tankeriyle düzenlenen terör akınında 20 sivil hayatını kaybetti.
29 Nisan
– Güney Kore’nin Gyeonggi bölgesindeki bir şantiyede çıkan yangında 36 emekçi hayatını kaybetti, 10 emekçi yaralandı.
– Doğu Afrika ülkelerinden Kenya’da, şiddetli yağışların yol açtığı sel ve heyelanlarda 285 kişi hayatını kaybetti.
30 Nisan
– ABD Lideri Donald Trump, Kovid-19’un Çin’in Vuhan kentindeki bir laboratuvardan çıktığına ait delilleri gördüğünü fakat şu anda ayrıntı paylaşamayacağını açıkladı.
1 Mayıs
– Çin’in başşehri Pekin’de Kovid-19 önlemleri kapsamında kapatılan parklar ve müzeler tekrar ziyarete açıldı.
2 Mayıs
– Avusturya’da alışveriş merkezleri ve kuaförler tekrar kapılarını açtı.
5 Mayıs
– Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ), ABD’nin, Kovid-19 salgınının kaynağının Çin’in Vuhan kentindeki bir laboratuvar olduğuna dair argümanını destekleyecek rastgele bir delil sunmadığını açıkladı.
8 Mayıs
– Suriye İnsan Hakları Ağı (SNHR), Suriye’deki iç savaşta 669’u Beşşar Esed rejimi güçlerince olmak üzere 855 sıhhat işçisinin öldürüldüğünü bildirdi.
11 Mayıs
– İran’da düzenlenen deniz tatbikatı sırasında meydana gelen kazada 19 kişi öldü, 15 kişi yaralandı.
– Almanya’da yeni tip koronavirüs tedbirlerinin gevşetilmesi kapsamında büyük çaplı mağazalar ile AVM’ler faaliyete geçti.
12 Mayıs
– Afganistan’da terör örgütü DEAŞ’ın Güney Asya elebaşı Pir Ebu Ömer El Horasani’nin yakalandığı bildirildi.
16 Mayıs
– Milletlerarası Ceza Mahkemesinin (UCM) Ruanda soykırımında yüz binlerce kişinin vefatından sorumlu tuttuğu isimlerden Felicien Kabuga, Fransa’nın başşehri Paris’te yakalandı.
18 Mayıs
– Libya ordusu, Hafter’e bağlı milislerin işgalindeki Vatiyye Askeri Üssü’nde denetimi sağladıklarını duyurdu.
– Kovid-19 salgınından Avrupa’da birinci etkilenen İtalya’da iki ayı aşkın müddetin akabinde kademeli olağana dönüş çerçevesinde ibadethaneler, mağazalar, müzeler ve pek çok iş yeri tekrar açıldı.
20 Mayıs
– Libya ordusu, ülkenin doğusundaki gayrimeşru silahlı güçlerin önderi Halife Hafter’e bağlı milislere Birleşik Arap Emirlikleri’nin (BAE) temin ettiği Rus imali 8 hava savunma sisteminin imha edildiğini açıkladı.
21 Mayıs
– Libya İçişleri Bakanı Fethi Başağa, Rusya’nın Hafter’e en az 8 savaş uçağı gönderdiğini söyledi.
– Suudi Arabistan’ın İstanbul Başkonsolosluğunda katledilen gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın ailesi, cinayeti işleyenleri affettiklerini duyurdu.
22 Mayıs
– Pakistan Memleketler arası Hava Yollarına (PIA) ilişkin Lahor-Karaçi seferini yapan yolcu uçağının Karaçi Havalimanı yakınlarında bir yerleşim alanına düşmesi sonucu 97 kişi hayatını yitirdi.
– ABD öncülüğündeki DEAŞ aykırısı koalisyon, SDG ismini kullanan YPG/PKK ile düzenlediği operasyonda, DEAŞ’ın kelamda Kuzey Bağdat sorumlusu ve kelamda lojistik sorumlusunu Suriye’de öldürdüklerini açıkladı.
25 Mayıs
– Yunanistan’da yaklaşık iki ay kapalı kalan kafe ve restoranlar hizmet vermeye başladı.
– Japonya Başbakanı Abe Şinzo, Kovid-19 karşı yürürlükteki harika hal (OHAL) kaidelerinin Tokyo metropolü ve Hokkaido eyaletinde kaldırıldığını bildirdi.
– ABD’nin Minneapolis kentinde, siyahi Amerikalı George Floyd, polis şiddeti sonucu hayatını kaybetti.
26 Mayıs
– Irak terörle çaba ünitesi, terör örgütü DEAŞ’ın kelamda Irak sorumlusunun öldürüldüğünü duyurdu.
28 Mayıs
– Çin Ulusal Halk Kongresi (Ulusal Meclis), Hong Kong Özel İdari Bölgesi’nde uygulanacak Ulusal Güvenlik Maddesi’ni kabul etti.
– Avrupa Birliği (AB), Beşşar Esed rejimine uyguladığı yaptırımları 1 yıl uzatma kararı aldı.
– ABD’de polis şiddeti sonucu George Floyd’un hayatını kaybettiği Minnesota eyaletinde Vali Tim Walz, acil durum ilan ettiğini açıkladı.
29 Mayıs
– ABD’nin Minneapolis kentinde, siyahi Amerikalı George Floyd’un polis şiddeti sonucu hayatını kaybetmesinin akabinde başlayan olayların 3. gününde göstericiler polis merkezine girerek binayı ateşe verdi. Belediye Lideri Jacob Frey akşam sokağa çıkma yasağı ilan etti. Floyd’u gözaltına alırken ensesine dizini basıp vefatına neden olan polis memuru Derek Chauvin tutuklandı.
– ABD Lideri Donald Trump, Dünya Sıhhat Örgütünün (DSÖ) ABD’nin “esaslı reform” taleplerini yerine getirmediğini belirterek “Bugün Dünya Sıhhat Örgütü ile bağımızı sonlandırıyoruz.” açıklamasında bulundu.
30 Mayıs
– İsrail polisi, işgal altındaki Doğu Kudüs’te dur ihtarını anlamayan zihinsel engelli Filistinliyi vurarak şehit etti.
31 Mayıs
– Kovid-19 nedeniyle iki aydan fazla bir müddet kapalı tutulan Kudüs’teki Mescidi Aksa yine ibadete açıldı.
– ABD’de Minneapolis kentinde siyahi George Floyd’un polis şiddeti sonucu hayatını kaybetmesinin akabinde düzenlenen protestolarda yaşanan şiddet olayları nedeniyle başşehir Washington DC’de sokağa çıkma yasağı ilan edildi.
1 Haziran
– Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, kendisinin ve tüm aile bireylerinin Kovid-19 testinin olumlu çıktığını açıkladı.
– Siyahi Amerikalı George Floyd’un polis şiddetiyle hayatını yitirmesinin akabinde başlayan protestoların ağırlaşması üzerine ABD’nin başşehri Washington DC’de pazartesi ve salı günleri 21.00-06.00 saatlerinde sokağa çıkma yasağı ilan edildi. New York kent merkezinde de sokağa çıkma yasağı kararı alındı.
2 Haziran
– Kenya’da güvenlik güçlerinin yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını nedeniyle uygulanan sokağa çıkma yasağına uymayan 15 sivili öldürdüğü bildirildi.
3 Haziran
– Libya ordusu, ülkenin doğusundaki gayrimeşru silahlı güçlerin önderi Halife Hafter’e bağlı milislerin işgalindeki Trablus Memleketler arası Havaalanı’nda denetimi sağladığını duyurdu.
– İspanya meclisi, Kovid-19 salgınından ötürü 14 Mart’tan bu yana uygulanan harikulâde halin (OHAL) 21 Haziran’a kadar uzatılmasına onay verdi.
4 Haziran
– Libya ordusu, başşehir Trablus’un güneyindeki Ayn Zara ve Vadi er-Rebi bölgelerini, ülkenin doğusundaki gayrimeşru silahlı güçlerin başkanı Halife Hafter’e bağlı milislerden kurtardıklarını, bu bölgeler ile Trablus’un vilayet idari hudutlarının tamamında denetimi sağladıklarını açıkladı.
8 Haziran
– Yeni Zelanda Başbakanı Jacinda Ardern, ülkede Kovid-19’a yakalanan tüm hastaların düzgünleştiğini açıkladı.
9 Haziran
– ABD’de polis şiddeti sonucu hayatını kaybeden siyahi George Floyd, Texas’ın Houston kentinde toprağa verildi.
10 Haziran
– Batı Afrika ülkesi Nijerya’nın kuzeydoğusunda, terör örgütü Boko Haram’ın düzenlediği silahlı hücumda 69 kişi hayatını kaybetti.
– Libya’nın doğusundaki gayrimeşru silahlı güçlerin başkanı Halife Hafter milislerinin Trablus’un güneyinde çekildiği bölgelerde sivil yerleşim alanlarına tuzakladığı mayınların patlaması sonucu 27 kişi hayatını kaybetti.
11 Haziran
– Norveç’te başşehir Oslo yakınındaki mescide 2018 yılında düzenlenen terör saldırısının faili Philip Manshaus, 21 yıl mahpusa mahkum edildi.
12 Haziran
– Çin genelinde 197 milyonu aşkın öğrenci, Kovid-19 önlemleri alınarak ders başı yaptı.
13 Haziran
– Çin’in Cıciang eyaletinde yoldan çıkan yakıt tankerindeki patlamada 18 kişi hayatını kaybetti, 189 kişi yaralandı.
16 Haziran
– Kuzey Kore, Koreler ortası bir irtibat ofisi binasını havaya uçurdu.
– Hindistan’ın kuzeydoğusundaki Ladakh bölgesinde, Hint ve Çin askerleri ortasında çıkan çatışmada 20 Hint askeri öldü.
17 Haziran
– Birleşmiş Milletler (BM) 75. Genel Konsey Başkanlığına Türkiye’nin adayı eski Avrupa Birliği (AB) Bakanı ve Başmüzakereci, TBMM Dışişleri Komitesi Lideri Büyükelçi Volkan Bozkır seçildi.
18 Haziran
– Kazakistan’ın Kurucu Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev’de Kovid-19 tespit edildi.
23 Haziran
– Paris Belediye Lideri Anne Hidalgo, Kovid-19 testinin olumlu çıktığını açıkladı.
25 Haziran
– Hindistan’da şiddetli yağışlar sırasında yıldırımların isabet etmesi sonucu 116 kişi hayatını kaybetti.
27 Haziran
– Doğu Afrika ülkesi Malavi’de düzenlenen devlet lideri seçimini, Lazarus Chakwera kazandı.
29 Haziran
– Afganistan’ın güneyindeki Helmand vilayetinin Sangin ilçesinde pazar yerinde düzenlenen roketli ve bombalı taarruzda 23 sivil hayatını kaybetti.
30 Haziran
– Libya ordusu, başşehir Trablus’un güneyi ile Terhune ve etrafındaki toplu mezarlardan 23 günde toplam 208 ceset çıkarıldığını açıkladı.
3 Temmuz
– Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin’in 2036’ya kadar devlet başkanlığı yapmasına imkan sağlayan ve ülkenin siyasi sistemini değiştiren anayasa değişikliği için yapılan referandumda halkın yüzde 77,92’sinin “Evet” oyu kullandığı açıklandı.
7 Temmuz
– Brezilya Devlet Lideri Jair Bolsonaro’da yeni tip koronavirüs (Kovid-19) tespit edildi.
9 Temmuz
– Güney Kore’de ailesinin polise kayıp ihbarı yaptığı Seul Belediye Lideri Park Won-soon kentin kuzeyindeki ormanlık alanda meyyit bulundu.
– ABD, Çin’in Sincan Uygur Özerk Bölgesi’ndeki Uygur Türklerine ve öbür Müslüman azınlıklara uyguladığı baskı ve şiddetten sorumlu kimi üst seviye Çinli yetkililere ülkeye giriş yasağı getirdi.
14 Temmuz
– Azerbaycan-Ermenistan hududunda çıkan çatışmalarda, Azerbaycan ordusundan biri tümgeneral olmak üzere 7 asker şehit oldu.
15 Temmuz
– ABD Lideri Donald Trump, Hong Kong Özel İdari Bölgesi’ne getirilen Ulusal Güvenlik Yasası nedeniyle Çinli yöneticilere yaptırım uygulanmasını öngören yasa tasarısını onayladı, bölgenin ticaret imtiyazlarını kaldırdı.
16 Temmuz
– Ermenistan ordusu, sondaki Azerbaycan mevzilerine akın teşebbüsünde bulundu, sivil yerleşim ünitelerine ateş açtı.
18 Temmuz
– Tayland’ın başşehri Bangkok’ta binlerce kişi seçim, yeni anayasa ve baskıcı maddelerin kaldırılması talebiyle Başbakan Prayuth Çan-oça liderliğindeki hükümete karşı şov düzenledi.
20 Temmuz
– ABD idaresi, Sincan Uygur Özerk Bölgesi’ndeki Uygur Türklerine yönelik insan hakları ihlallerinde rolü olduğu gerekçesiyle 11 Çinli şirketi yaptırım listesine aldı.
22 Temmuz
– ABD, bina dışında evrak yakılarak imha edildiği gerekçesiyle Çin’in Houston kentindeki başkonsolosluğunu 72 saat içinde boşaltmasını istedi.
23 Temmuz
– Çin, “Tianwen-1” ismi verilen Mars vazifesi kapsamında uydu ve gezginci robottan oluşan keşif araçlarını Kızıl Gezegen’e yolladı.
24 Temmuz
– Çin hükümeti Houstan’da başkonsolosluğunun kapatılmasına karşılık ABD’ye, ülkenin güneybatısındaki Çıngdu kentinde bulunan başkonsolosluğunu kapatma talimatı verdi.
29 Temmuz
– ABD idaresi, “Sezar Suriye Sivil Müdafaa Yasası” kapsamında, ortalarında Beşşar Esed’in oğlu Hafız Esed’in de bulunduğu kimi Suriyeli isimleri yaptırım listesine aldı.
30 Temmuz
– ABD Havacılık ve Uzay Ajansı (NASA), Mars keşif aracı “Perseverence”ı uzaya fırlattı.
31 Temmuz
– ABD idaresi, Sincan Uygur Özerk Bölgesi’ndeki Uygur Türklerine yönelik insan hakları ihlallerinde rolü olduğu gerekçesiyle Çin idaresine ilişkin 1 kuruluşu ve 2 Çinli yetkiliyi yaptırım listesine aldı.
3 Ağustos
– ABD Lideri Donald Trump, ülkesindeki kolu rastgele bir Amerikan şirketine satılmadığı takdirde Çin merkezli toplumsal medya platformu TikTok’u 15 Eylül’de ülkede yasaklayacaklarını açıkladı.
4 Ağustos
– Lübnan’da Beyrut Limanı’nda gübre imalinde kullanılan amonyum nitrat yüklü tankerin patlaması sonucu yüzlerce kişi hayatını kaybederken etrafta ağır hasar meydana geldi.
– Tayland’da öğrenciler ve demokrasi savunucuları, “monarşide ıslahat yapılması ve Kral Maha Vajiralongkorn’un yetkilerinin sınırlandırılması” talebiyle protesto düzenledi.
5 Ağustos
– Hindistan Başbakanı Narendra Modi, tarihi Babri Mescidi’nin (Babri Masjid) yerine inşa edilecek tartışmalı Hindu tapınağının temel atma merasimine katıldı.
7 Ağustos
– ABD idaresi, ortalarında Hong Kong Baş Yöneticisi Carrie Lam’in de olduğu 11 kişiyi yaptırım listesine aldı.
9 Ağustos
– ABD Sıhhat Bakanı Alex Azar, Çin ile ihtilaflı Tayvan Adası’nı ziyaret etti. Ziyaret, Washington’ın Pekin idaresiyle diplomatik bağlantı kurduğu 1979’dan bu yana Tayvan’a yapılan en üst seviye resmi ziyaret oldu.
11 Ağustos
– Belarus’ta cumhurbaşkanlığı seçimini Aleksandr Lukaşenko’nun kazanmasının akabinde başlayan protestolarda 2 binden fazla kişinin gözaltına alındı.
18 Ağustos
– Batı Afrika ülkesi Mali’de darbeci askerler Cumhurbaşkanı İbrahim Boubacar Keita ve birtakım bakanları alıkoydu.
19 Ağustos
– Askeri darbe teşebbüsüyle alıkonulan Mali Cumhurbaşkanı İbrahim Boubacar Keita, istifa ettiğini açıkladı.
26 Ağustos
– ABD idaresi, Güney Çin Denizi’nde devam eden inşaat çalışmaları ve askeri aksiyonlara dayanak sağladıkları gerekçesiyle Çinli 24 şirketi ve birtakım Çin vatandaşlarını yaptırım listesine aldı.
27 Ağustos
– Yeni Zelanda’nın Christchurch kentindeki 2 mescide düzenlediği silahlı hücumda 51 kişiyi şehit eden, 49 kişiyi de yaralayan terörist Brenton Tarrant, ömür uzunluğu mahpus cezasına çarptırıldı.
28 Ağustos
– Japonya Başbakanı Abe Şinzo, sıhhatini münasebet göstererek 2012’den beri sürdürdüğü başbakanlık vazifesinden istifa etti.
– Mali’de askeri cuntanın başkanı Assimi Goita, darbeciler tarafından “cumhurbaşkanı” ilan edildi.
2 Eylül
– ABD idaresi, Afganistan’da ABD askerlerinin savaş hatası işlediği savlarını soruşturan Memleketler arası Ceza Mahkemesi (UCM) Başsavcısı Fatao Bensoudave başka savcılık yetkililerine yaptırım kararı aldı.
4 Eylül
– Hindistan’da 87 bin 115’e ulaşan günlük olay sayısı, Kovid-19’un ortaya çıktığı Çin’de Aralık 2019’dan o güne kadar tespit edilen 85 bin 146 hadiseyi geride bıraktı.
7 Eylül
– Suudi Arabistan’ın başşehri Riyad’daki Ceza Mahkemesi, Cemal Kaşıkçı cinayetiyle ilgili davada yargılanan sanıklardan 5’ine 20’şer, birine 10, 2 şahsa de 7’şer yıl mahpus cezası verdi.
8 Eylül
– Bosna Savaşı’nda (1992-1995) Boşnak sivillere karşı savaş cürmü işlemekten aranan eski Sırp kumandan Ratko Djurkovic, Bosna Hersek’in kuzeydoğusundaki Ugljevik kasabasında yakalandı.
10 Eylül
– Dünya Doğayı Müdafaa Vakfı (WWF), dünyada yırtıcı ömür popülasyonunun son 46 yılda ortalama yüzde 68 azaldığını bildirdi.
11 Eylül
– ABD Lideri Donald Trump, Birleşik Arap Emirlikleri’nin (BAE) akabinde bir öbür Körfez ülkesi Bahreyn’in de İsrail ile ilgileri olağanlaştırma konusunda muahedeye vardığını duyurdu.
12 Eylül
– Mali’de 18 Ağustos’ta yapılan askeri darbenin akabinde sivil idareye geçiş sürecinin 18 ay olacağı ve bu müddetin sonunda seçimlere gidileceği bildirildi.
14 Eylül
– Venüs’ün atmosferinde oksijensiz ortamlarda yaşayabilen mikroplar tarafından üretilen fosfin gazı bulunduğu keşfedildi.
15 Eylül
– ABD idaresi, Çin’in Sincan Uygur Özerk Bölgesi’nde Uygur halkının zorla çalıştırıldığı 5 kuruluştan pamuk, giysi, bilgisayar kesimi ve saç eserleri üzere malların ithalatını engelleyeceğini duyurdu.
16 Eylül
– Japonya’da vazifesi bırakan Başbakan Abe’nin hükümetinde kabine sekreteri vazifesini üstlenen Suga Yoşihide, Temsilciler Meclisinde düzenlenen harikulâde oturumda ülkenin yeni başbakanı seçildi.
17 Eylül
– ABD Dışişleri Müsteşarı Keith Krach 3 günlük ziyaret için, Çin ile ihtilaflı Tayvan’a gitti. Ziyaret, Washington’ın Pekin idaresiyle diplomatik münasebet kurduğu 1979’dan bu yana ABD Dışişleri Bakanlığı nezdinde Ada’da yaptığı en üst seviye temas oldu.
22 Eylül
– İngiltere Başbakanı Boris Johnson, Kovid-19 salgınında “tehlikeli bir dönüm noktasına gelindiğini” belirterek bar ve restoranların saat 22.00’de kapanması talimatı verdi ve meskenden çalışmaya devam edilmesini istedi.
27 Eylül
– Ermeni güçlerinin Dağlık Karabağ yakınlarında sivil yerleşimlere ateş açması üzerine Azerbaycan ordusu karşı atak başlattı.
EKİM
1 Ekim
– Birleşmiş Milletler (BM), Türkiye ve Libya ortasındaki deniz hududu mutabakatını tescil etti.
4 Ekim
– Suudi Arabistan idaresinin Kovid-19 önlemleri kapsamında 6 ay orta verdiği umre ziyaretleri yine başladı.
6 Ekim
– Kırgızistan’da 4 Ekim Pazar günü yapılan milletvekili seçim sonuçlarını protesto eden göstericiler, Cumhurbaşkanlığı Sarayı ve parlamentoyu işgal etmelerinin akabinde cezaevinden eski Cumhurbaşkanı Almazbek Atambayev’i çıkardı. Kırgızistan’da 4 Ekim’de yapılan parlamento seçim sonuçları iptal edildi, Meclis Lideri Dastanbek Cumabekov ve Başbakan Kubatbek Boronov istifa etti.
8 Ekim
– Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) hudutları içerisinde yer alan ve 46 yıldır kapalı olan Maraş bölgesinin bir kısmı halkın kullanımına açıldı.
9 Ekim
– Nobel Barış Mükafatı, açlıkla çaba eforları ve çatışmalardan etkilenen bölgelerde barış şartlarının güzelleştirilmesine katkı sağlaması nedeniyle Dünya Besin Programına (WFP) verildi.
14 Ekim
– Hollanda’da hükümet, ölümcül hastalığı bulunan 1 ila 12 yaşlarındaki çocuklara ötanazi yapılmasına müsaade veren planı onayladı.
18 Ekim
– KKTC’de yapılan cumhurbaşkanı ikinci cins seçiminde, Ulusal Birlik Partisinin (UBP) adayı Ersin Tatar oyların yüzde 51,74’ünü alarak cumhurbaşkanı seçildi.
23 Ekim
– BM, Cenevre’deki 5 5 Ortak Askeri Komite toplantılarının dördüncü tipinde, Libyalı tarafların ülke genelinde kalıcı ateşkes için mutabakata vardığını duyurdu.
– ABD Lideri Donald Trump, Sudan’ı “teröre takviye veren ülkeler” listesinden çıkarma kararını imzaladı.
26 Ekim
– ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA), birinci sefer Ay’ın güneş gören yüzeyinde su bulduklarını açıkladı.
31 Ekim
– İngiltere’de Kovid-19 salgını nedeniyle ikinci sefer ülke çapında karantina ilan edildi.
5 Kasım
– Kosova Cumhurbaşkanı Haşim Thaçi, Lahey’deki Kosova Özel Savcılığının hazırladığı savaş hataları iddianamesinin mahkeme tarafından kabul edilmesi üzerine misyonundan istifa etti. Thaçi, Kosova Özel Savcılığı tarafından gözaltına alındı.
– 6 Kasım
– AB, Belarus Cumhurbaşkanı Aleksandr Lukaşenko’yu Belarus’a yönelik yaptırım listesine dahil etti.
7 Kasım
– ABD’de 3 Kasım’da yapılan 59. başkanlık seçimlerini Demokrat aday Joe Biden kazandı.
– Dünyada Kovid-19 olay sayısı 50 milyonu geçti.
9 Kasım
– Eski Bolivya Devlet Lideri Evo Morales, geçen yıl istifasının akabinde kaçmak zorunda kaldığı ülkesine geri döndü.
10 Kasım
– Güney Amerika ülkesi Peru’da Kongre, Devlet Lideri Martin Vizcarra’yı misyonundan azletti.
16 Kasım
– Moldova’da cumhurbaşkanı seçiminin ikinci cinsinde, Batı yanlısı Maia Sandu, en çok oyu alarak ülkenin birinci bayan cumhurbaşkanı seçildi.
19 Kasım
– Tayland’da hükümet aykırısı göstericilerin ıslahat taleplerini yerine getirmek üzere hazırlanan anayasal ıslahat tasarılarının büyük bir kısmı, parlamentoda yapılan oylamada kabul edildi.
– Avustralyalı askerlerin Afganistan’da savaş cürmü işlediğine dair hazırlanan rapor, 39 Afgan sivilin öldürüldüğünü ortaya koydu.
28 Kasım
– İslam İşbirliği Teşkilatı Genel Sekreterliğine Çad’ın adayı Hüseyin İbrahim Taha seçildi.
29 Kasım
– Afganistan’ın Gazne vilayetinde düzenlenen bombalı araç hücumunda 31 kişi hayatını yitirdi, 24 kişi yaralandı.
– Nijerya’nın kuzeydoğusunda terör örgütü Boko Haram tarafından çiftçilere düzenlenen hücumda 79 kişi hayatını kaybetti.
2 Aralık
– İngiltere, Türk bilim insanı Prof. Dr. Uğur Şahin’in kurucu ortağı olduğu Alman biyoteknoloji firması BioNTech’in Amerikan ilaç şirketi Pfizer ile geliştirdiği Kovid-19 aşısının yaygın kullanımına onay verdi. Böylelikle İngiltere, Kovid-19 aşısının yaygın kullanımına onay veren birinci ülke oldu.
3 Aralık
– Dünya genelinde Kovid-19’dan ölenlerin sayısı 1,5 milyonu geçti.
5 Aralık
– ABD’nin Çin Komünist Partisi (ÇKP) yetkilileri ile denizaşırı Çin toplumlarına, akademisyenlere yahut sivil topluma şiddet, tehdit yahut baskı uygulayan Çin vatandaşlarına vize kısıtlaması uygulayacağı bildirildi.
– Çin’in Çongking kentinde bulunan kaçak bir kömür ocağında çalışan 23 personel karbonmonoksit gazından zehirlenerek hayatını kaybetti.
7 Aralık
– Venezuela’da seçimlerde Devlet Lideri Nicolas Maduro ve müttefikleri oyların yüzde 67’sini alarak Ulusal Meclis’te çoğunluğu elde etti.
8 Aralık
– Birleşmiş Milletler Genel Konseyi, Rusya’nın tüm askeri güçlerini Kırım’dan bir an evvel çekmesi ve “Ukrayna topraklarında süreksiz işgaline gecikmeden son vermesi” davetinde bulunan bir kararı kabul etti.
