Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) şubat ayında Tüketici Fiyat Endeksi’nin (TÜFE) yüzde 0,91 arttığını ve yıllık enflasyonun yüzde 15,61 olduğunu açıklamasının akabinde TCMB’nin Şubat Ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu da yayınlandı.
EMTİA FİYATLARINDAKİ YÜKSELİŞ DEVAM ETTİ
Rapora nazaran, memleketler arası emtia fiyatlarındaki yükseliş ve birtakım kesimlerde barizleşen arz kısıtlarının tesiriyle üretici fiyatlarındaki güçlü artış eğilimi devam etti. Yıllık enflasyon alt kümeler genelinde yükselirken, bu artışa en bariz katkı temel mal ve besin kümelerinden geldi.
“GİYİM YILLIK ENFLASYONU YÜKSELDİ”
Bu periyotta, birikimli döviz kuru tesirlerinin kısmen hafiflemesiyle güçlü tüketim malları ve öbür temel mallarda fiyatlar ölçülü bir seyir izlerken, giysi yıllık enflasyonu yükselişini sürdürdü.
Gıda enflasyonu işlenmiş besin fiyatları öncülüğünde artarken, bu gelişmede alt kalemler prestijiyle çiğ süt alım fiyatlarındaki artışın süregelen yansımaları, et fiyatları ve memleketler arası ziraî emtia fiyatlarının tesiri öne çıktı.
“HİZMET YILLIK ENFLASYONU ARTTI”
Enerji fiyatları milletlerarası petrol fiyatlarındaki yükselişe rağmen, döviz kuru gelişmeleri ve eşel taşınabilir uygulaması sonucunda aylık bazda hudutlu bir artış gösterse de küme yıllık enflasyonu düşük baz nedeniyle yükseldi. Bu devirde hizmet yıllık enflasyonu bir ölçü arttı. Bu görünüm altında, B ve C göstergelerinin yıllık enflasyonları yükselirken, eğilimleri temel mallar kaynaklı olarak geriledi.
Bu devirde B ve C endekslerinin yıllık değişim oranları, sırasıyla 0,92 ve 0,71 puan artarak, yüzde 16,92 ve yüzde 16,21 olarak gerçekleşti. Alt kümelerin yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bir evvelki aya nazaran temel mal, besin, güç ve hizmet kümelerinin katkıları sırasıyla 0,30, 0,21, 0,11 ve 0,05 puan arttı, alkol-tütün-altın kümesinin katkısı ise 0,03 puan azaldı.
2021 yılıyla birlikte tüketici enflasyon sepetindeki tartılar güncellendi. Ocak ayında tüketici enflasyon sepetinde yapılan yük güncellemesinin şubat ayı prestijiyle enflasyon patikasına 0,4 puan yükseltici tesir yaptığı hesaplanıyor. Bu tesirin, nisan ayında 0,5 puana ulaştıktan sonra kademeli olarak azalarak, yıl sonu prestijiyle ortadan kalkacağı öngörülüyor.
“CEP TELEFONU GÖRÜŞME VE İNTERNET FİYATINA BAĞLI OLARAK HABERLEŞME HİZMETLERİ ENFLASYONU YÜKSELDİ”
Rapora nazaran, hizmet fiyatları şubat ayında yüzde 1,04 arttı, küme yıllık enflasyonu 0,22 puan yükselerek yüzde 11,74 olarak gerçekleşti. Bu yükselişte haberleşme ve lokanta-otel kümeleri tesirli olurken, yıllık enflasyon ulaştırma kümesinde geriledi, kira ve öteki hizmetlerde ise yataya yakın seyretti. Bu devirde özel irtibat vergisinin yüzde 7,5’ten yüzde 10’a çıkarılmasının tesiriyle, cep telefonu görüşme ve internet fiyatına bağlı olarak haberleşme hizmetleri enflasyonu yükseldi.
“İLAÇ FİYATLARINDAKİ ARTIŞIN BİR KISMININ MART AYI SAYILARINA YANSIYACAĞI NOT EDİLMELİ”
Rapora nazaran, temel mal fiyatları şubat ayında yüzde 0,12 geriledi, küme yıllık enflasyonu 1,52 puan artışla yüzde 21,70 olmuştur (Grafik 5). Yıllık enflasyon, giysi ve ayakkabı ile sağlam mallarda yükselirken, başka temel mallarda yatay seyretti. Referans fiyat uygulamasına bağlı olarak, aylık yüzde 6,09 artan ilaç fiyatları daha olumlu bir görünümün önüne geçtiği belirtilen raporda, “İlaç fiyatlarındaki artışın bir kısmının mart ayı sayılarına yansıyacağı not edilmeli.” sözü kullanıldı.
“EMTİA FİYATLARINDAKİ GELİŞMELERİN DE TESİRİYLE KATI-SIVI YAĞLARDAKİ YÜKSEK ORANLI ARTIŞLAR SÜRDÜ”
Enerji fiyatları şubat ayında yüzde 0,25 arttı. Doğal gaz ve şebeke suyu fiyatları bu devirde sırasıyla yüzde 0,80 ve yüzde 0,59 oranında yükseldi. Şubat ayında petrol fiyatlarındaki yükselişe rağmen Türk lirasındaki pahalanma ve eşel taşınabilir uygulamasının tesiriyle akaryakıt fiyatlarındaki artış yüzde 0,16 ile hudutlu kaldı. Bu gelişmelerle, güç kümesi yıllık enflasyonu geçen yılın birebir periyodunda gerileyen petrol fiyatlarının oluşturduğu düşük bazın tesiriyle 0,96 puan artarak yüzde 8,82’ye yükseldi. Milletlerarası emtia fiyatlarındaki gelişmelerin de tesiriyle katı-sıvı yağlardaki yüksek oranlı artışlar sürdü. Bu gelişmelerle, taze meyve-sebze dışı besin kümesi yıllık enflasyonu yüzde 20,75’e yükseldi. Ocak ayında alkollü içeceklerden alınan ÖTV’nin artırılmasının sarkan tesiriyle alkollü içecekler kümesinin yıllık enflasyonu şubat ayında 2,31 puan artarak yüzde 20,79 oldu.
“TÜKETİCİ FİYATLARI ÜZERİNDEKİ ÜRETİCİ FİYATLARI KAYNAKLI BASKILAR DEVAM ETTİ”
Dayanıksız tüketim mallarında ilaçların yanı sıra et ve süt eserleri ile katı-sıvı yağlarda daha besbelli olmak üzere besin imalatı genelindeki fiyat artışları dikkati çekti. Başka taraftan, sermaye malı kümesi fiyatlarındaki düşüşte metal yapı eserleri ile bilgisayar ve etraf üniteleri öne çıktı. Bu gelişmelerle, tüketici fiyatları üzerindeki üretici fiyatları kaynaklı baskılar güçlü bir biçimde devam etti.
