Yapılan yeni bir araştırma dünyanın en yüksek zirvesinde bulunan buzulların insan kaynaklı iklim değişikliği nedeniyle her yıl onlarca yıllık buz kaybettiğini ortaya çıkardı. Oluşması yaklaşık 2000 yıl süren Güney Col Buzulu’nun oluşum suratından 80 kat süratli incelerek yalnızca 25 yılda eridiği görüldü. Araştırmacılar bu süratli erimenin daha sık çığ düşmelerinin yani sıra bölgede yaşayan yaklaşık 1,6 milyar insanın içme, sulama ve hidroelektrik için bağımlı olduğu su kaynaklarının kurumasına yol açabileceği istikametinde ikazda bulundu.
 |
| Bilim insanları “kıyamet buzulunu” keşfe gidiyor |
İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ DÜNYANIN EN YÜKSEK YERİNE ULAŞTI MI? YANITI KOCA BİR EVET
Maine Üniversitesi’nden altı bilim insanı ve dağcılardan oluşan bir takım, 2019’da tırmandıkları buzuldan 10 metre uzunluğundaki bir buz örneği aldı. Buna ek olarak, “Dünyanın en ulaşılmaz buzulları, insan ilişkili iklim değişikliğinden etkileniyor mu?” sorusunu cevaplamak ismine zirveye bilgi toplayacak dünyanın en yüksek iki otomatik hava istasyonunu kurdular.
Topladıkları dataları kıymetlendiren keşif önderi ve Maine Üniversitesi İklim Değişikliği Enstitüsü müdürü Paul Mayewski, “Cevap kocaman bir evet. 1990’ların sonlarından bu yana çok değerli derecede etkilenmişler” diyor.
Araştırmacılar, bulguların sırf insan kaynaklı iklim değişikliğinin Dünya üzerindeki en yüksek noktalara ulaştığını doğrulamakla kalmayıp tıpkı vakitte karla kaplı yüzeylerin sağladığı kritik istikrarın de bozulduğunu gösterdi.
Mayewski gazetecilere verdiği demeçte, “Bu dağlarda insan yerleşiminin başlangıcından bu yana bölgede bu kapsamlı bir değişiklik yaşanmamıştır. Üstelik tüm bunlar çok süratli oldu,” dedi.
1990 SONLARINDAN BU YANA AĞIR KAYIP
Araştırma, eriyen buzulun çeyrek yüzyılda yaklaşık 55 metre buz kaybettiğini gösterdi. Araştırmacılar, buzulun evvelden çoğunlukla kar yığınından oluşurken artık yüklü olarak buza dönüştüğünü ve bu değişimin 1950’lerde başlamış olabileceğini belirtiyorlar. Fakat en ağır buz kaybı 1990’ların sonlarından bu yana yaşandı. Buza dönüşme, buzulun artık güneşten gelen radyasyonu yansıtamayacağı ve erimesinin daha süratli hale geleceği manasına geliyor.
Model simülasyonları, bölgedeki güneş radyasyonuna çok maruz kalma nedeniyle erime yahut buharlaşmanın, kar örtüsü buza dönüştüğünde 20 kattan hızlanabileceğini göstermektedir. Bağıl nem düzeylerindeki düşüş ve daha güçlü rüzgarlar da faktörler ortasında.
İNSANLARIN HAREKETE GEÇMESİ UMULUYOR
Buzulların erimesinin buzullardan gelen suya bağımlı olan beşerler üzerindeki tüm tesirlerine ek olarak, önümüzdeki yıllarda kar ve buz örtüsünün incelmesinin Everest Dağı’ndaki keşif seyahatlerini de zorlaştırması bekleniyor.
“Kutup ayıları, Kuzey Kutbu’nun ısınmasının ve deniz buzu kaybının ikonik sembolü olmuştur,” diyen Mayewski “Everest’te olanların insanları harekete çağıracak bir öbür ikonik sembole dönüşmesini umduklarını” belirtti.
ARAŞTIRMA İÇİN REKORLAR KIRILDI
Araştırmacıların 2019 gerçekleştirdikleri keşif gezisi üç Guinness Dünya Rekoru kırdı:
-8.020 metreyle en yüksek irtifada alınan buz çekirdeği rekoru
-8.440 metrede karada bulunan, muhtemelen giysilerden yahut çadırlardan gelen en yüksek irtifada bulunmuş mikroplastik rekoru
-Deniz düzeyinden 8.430 metre yükseklikteki bir sırta kurulan “Balkon” isimli karadaki en yüksek rakımlı meteoroloji istasyonu rekoru.
Bu istasyon ayrıyeten dağ yürüyüşleri için tehlikeli şartları nedeniyle “ölüm bölgesi” olarak bilinen bölgeye kurulan birinci istasyon oldu. 8.000 metrenin üzerindeki bu bölgede insan ömrü için kâfi oksijen bulunmuyor.
