Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin, geçtiğimiz hafta ülkesinin nükleer güçlerini alarma geçirdiğini duyururken, bir yandan masanın başka ucunda oturmakta ve Putin’i onaylarcasına başını sallamakta olan Savunma Bakanı Sergey Şoygu’ya bakıyordu.
Şoygu, 10 yıldır Rusya silahlı kuvvetlerinin başında ve sivil kökenli bir siyasetçi olmasına karşın Rusya ordusu üzerinde derin izler bırakmayı başarmış bir isim. Kendisinin attığı çağdaşlaştırma ve profesyonelleştirme adımları sonucu, Rusya ordusu tesirli bir savaş makinesi ve dış siyaset aracı imajına kavuştu.
Kırım’da ve Suriye’de elde ettiği başarılı sonuçlar, Şoygu’yu ve Rus silahlı kuvvetlerini, Putin’in idaresindeki Kremlin’in iktidar yapısında merkeze oturttu. Hatta Putin’in kendi KGB geçmişi nedeniyle her vakit öncelikli gördüğü istihbarat kurumlarının tartısı yerini son periyotta orduya bırakmaya başladı.
Ne var ki Rus güçlerinin Ukrayna’yı kısa mühlet içinde ele geçirmeyi başaramaması, Şoygu’nun hayata geçirdiği değişimlerin gerçekte abartıldığı üzere ürkütücü bir askeri güç yaratmadığı yorumlarını da beraberinde getirdi. Lojistikteki zayıflık, strateji yanlışları ve askerlerin savaşa gereğince hazır olmaması, işgali sürdürmenin güç olacağına ve zafere ulaşılsa bile büyük bedeller ödeneceğine işaret ediyor.
“RUS ORDUSUNU FELAKETİN İÇİNE ATTI”
Rusya ordusu konusunda uzman isimlere nazaran, Şoygu’nun en büyük yanlışlarından biri Putin’in planlarını gerçekçi olmadıkları vakitte bile desteklemek. Örneğin işgal öncesinde lisana getirilen, Ukrayna ordusunun daha üstün bir güçle karşı karşıya kaldığında çabucak teslim olacağı ve Rus askerlerinin Ukrayna’ya özgürlük götüren kahramanlar olarak karşılanacağı varsayımları Putin kadar Şoygu’nun da dayanağını de alıyordu.
ABD’nin Virginia eyaletinin Arlington kentinde bulunan araştırma ve tahlil kurumu CNA’in Rusya çalışmaları yöneticisi Michael Kofman, “Putin’in ötesinde bu durum bilhassa bir kişi için baş belası olacak. O kişi Sergey Şoygu” dedi. Wall Street Journal’a konuşan Kofman, “Bu varsayımlara ve bu biçim bir operasyona onay vererek Şoygu Rus ordusunu bir felaketin içine attı” tabirlerini kullandı.
Savaşın sonucunun Şoygu için neler getireceğini öngörmek çok kolay değil. İşgale sorgusuz sualsiz takviye vermiş olması, Putin’in Avrupa’daki gayelerine sadık olduğunu göstermiş oldu. Lakin Operasyon başarısız olursa, Putin’in Şoygu’yu günah keçisi ilan etmesi de kelam konusu. Kofman, “Hepsi, savaşın Putin için nasıl sonuçlanacağına bağlı” diye konuştu.
Rusya nihayetinde Ukrayna’da başarılı olsa da olmasa da Şoygu’nun Kiev hükümetini birkaç gün içinde ve minimum kayıpla devirme stratejisi başarısız oldu. 12 günün akabinde Rus ordusu rastgele bir büyük kenti ele geçiremediği üzere beklenmedik büyüklükte kayıplar verdi. Ukrayna’ya dünyanın dört bir yanından dayanak yağarken, Batı’nın uyguladığı ekonomik yaptırımlar, Rusya iktisadını olumsuz etkiliyor.
İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİNDEN SAVUNMA BAKANLIĞINA
66 yaşındaki Şoygu, Rusya’nın en tanınan devlet yetkililerinden biri. İnşaat mühendisliği eğitimi almış olan Şoygu, mesleğine Sovyetler Birliği periyodunda acil durumların yönetiminden sorumlu kuruluşun (Türkiye’deki AFAD’ın gibisi bir yapı) lideri olarak başladı. Uzun yıllar boyunca ülkenin dört bir yanındaki krizlerin idaresinde değerli roller oynayan Şoygu, Rus halkının da beğenisini topladı ve nihayetinde savunma bakanlığı ile ödüllendirildi.
Şoygu bakan olduğu periyotta, Rusya ordusu hayli zayıf ve moralsiz bir haldeydi. Şoygu’nun teşebbüsleri, bu yapının daha çağdaş bir savaş gücüne dönüşmesini sağladı. Medyanın da dayanağı ile ordunun prestiji yükseldi, profesyonel askerliği seçen genç erkeklerin sayısında gözle görülür bir artış yaşandı. Her yıl ilkbahar aylarında başşehir Moskova’da ordunun yeni silahlarını ve teknolojik donanımlarını sergilediği resmi geçit merasimleri düzenlenmesi adet oldu.
Şoygu birinci muvaffakiyetini Kırım’da elde etti. Yarımadayı ele geçirmek için özel kuvvetlerle bir gece operasyonu planlandı. Düzenlenen operasyonda hükümet binaları ele geçirildi ve nihayetinde 2014’te Rusya Kırım topraklarını ilhak etti. Rusya’nın Kırım’ı işgali bir ay evvel Kiev’deki Rusya yanlısı hükümetin devrilmesine bir misilleme ve Karadeniz’deki Rus filosunu korumak için bir adım olarak görüldü.
Rusya ordusu 2015’te bu sefer Suriye’de Esad güçlerinin yanında sahneye çıktı. Viyana Silahsızlanma Merkezi araştırmacılarından Hanna Notte, “Bu noktada ordu ve Savunma Bakanlığı Dışişleri Bakanlığı karşısında üstünlüğü elde etmiş durumdaydı. Diplomatlarla konuşabilirdiniz ancak çok mana söz etmezdi” dedi.
Şoygu, Şubat ayında Akdeniz’de yapılacak ortak tatbikatlar için Suriye’deydi
Şoygu’nun Putin’le iş dışında da bir dostluğu olduğu biliniyor. İkili vakit zaman birlikte Sibirya’da balık ve av tatillerine çıkıyor. Eylül 2021’de Kremlin, Putin ve Şoygu’nun Primorye ve Amur Bölgesi’ndeki çalışma ziyaretlerinin akabinde birlikte tatile çıktığını bu fotoğraflarla duyurmuştu.
Şoygu’nun Putin’le iş dışında da bir dostluğu olduğu biliniyor. İkili vakit zaman birlikte Sibirya’da balık ve av tatillerine çıkıyor. Eylül 2021’de Kremlin, Putin ve Şoygu’nun Primorye ve Amur Bölgesi’ndeki çalışma ziyaretlerinin akabinde birlikte tatile çıktığını bu fotoğraflarla duyurmuştu.
YAPTIRIM LİSTESİNDE O DA VARDI
Sonuçta, toparlanan ordu Putin’in dış siyasetinin öncelikli aracı haline gelirken Şoygu da Kremlin’de kelam sahibi kurmaylar ortasına girdi. Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin birinci günlerinde ABD’nin ve Avrupa ülkelerinin ekonomik yaptırımlarına amaç olan Putin’in destekçileri ortasında Şoygu da vardı.
Johns Hopkins İleri Memleketler arası Çalışmalar Okulu’ndan Prof. Dr. Sergey Sadchenko, Şoygu için, “Bir müddettir, Putin’e bir şey olması durumunda yerine geçebilecek bireyler ortasında birinci sırada yer alıyor” dedi.
Ancak bu Şoygu’nun Putin için bir tehdit olduğu manasına gelmiyor. Tersine Şoygu, Putin’in Batı’yla çatışma, Rus milliyetçiliği ve din ayakları üzerine oturan ideolojisini ve imajını güçlendirmekte ona yardımcı oldu. Örneğin askeri üniformalar değiştirildi ve Jozef Stalin liderliğindeki SSCB’nin İkinci Dünya Savaşı’ndan zaferle çıkan ordusunun üniformalarına emsal bir tasarım tercih edildi. Şoygu, yeri Sovyetler tarafından ele geçirilmiş Nazi tanklarının eritilmesinden elde edilen metalle kaplanmış olan Rusya Silahlı Kuvvetleri Ana Katedrali’nin açılışına da katıldı.
İsrail’de bulunan Reichman Üniversitesi’nde Rusya ordusu üzerine uzman olan Prof. Dr. Dmitry Adamsky, “Siyasi rüzgarların ne yandan esiyor olabileceğini anlıyor ve Putin’in kıymetli bulduğu açık olan kıymetleri tekrarlama konusunda çok başarılı” diye konuştu.
9 Mayıs 2021’de Moskova’da yapılan resmi geçitten
RUSYA’NIN DRONE GÖRÜNTÜLERİ ÜNLÜ OLDU
Bir mühlet sonra ordu insansız hava araçlarıyla çekilen hareketli ve kaliteli görüntülerle öne çıkmaya başladı. Öbür yandan Savunma Bakanlığı’nın resmi televizyon kanalı Kızıl Yıldız’ın muhabirleri, Ortadoğu’dan Kuzey Kutup bölgesine dünyanın dört bir yanında misyon yapan Rus askerlerini ziyaret ediyor ve “Rusya’nın global çıkarlarını savunan kahramanlar” imajına yönelik yayınlar yapıyordu. Medyada sık sık Şoygu hakkında da parlak haberler çıkıyordu.
Gözden Kaçmasın
Ukrayna savaşında müthiş iddia! Putin, Zelenski için 400 kişilik suikast grubu gönderdi!
AB’den geniş yaptırım kararı… Wagner’in işvereni da Zaharova da listede
Ancak Ukrayna işgalinin başarısız olması halinde, ordunun ve Şoygu’nun 10 yılı aşkın vakittir oluşturduğu imaj yıkılırken, geçmişte elde edilmiş olan muvaffakiyetlerin da aslında o kadar etkileyici olmadığı ortaya çıkabilir. Çünkü Kırım yüzölçümü prestijiyle Ukrayna’nın fakat 20’de birine tekabül ediyor ve Ukrayna toprağı olduğu periyotta bile Kırım’da Rusya yanlısı görüşler hayli yaygındı. Suriye’de ise Rusya’nın varlığı büyük oranda havadan bombardıman ile sonluydu.
Şoygu, Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ile
SÖYLEMDE GERİ ADIM ATMADI
Ukrayna’nın işgalinden evvel ve sonra, Rusya’nın duruma bakışını en yüksek sesle lisana getirenlerden biri Şoygu oldu. Örneğin ABD’nin “Rusya çok yakın vakitte işgale hazırlanıyor” ikazlarını yaptığı günlerde Şoygu da bir karşı açıklama yapmış ve ABD’nin Ukrayna’ya nükleer silah geliştirmekte yardımcı olduğunu ve Washington’ın Ukrayna’nın doğusundaki Donbas bölgesinde Rusya yanlısı ayrılıkçılara kimyasal silahla saldırmayı planladığını söylemişti. Şoygu bu açıklamalarını Rusya’daki istihbarat kaynaklarına dayandırmıştı.
Geçtiğimiz hafta Rusya’nın Ukrayna işgalinin planlandığı üzere gitmediği yorumları güçlenirken, Şoygu kameraların karşısına çıktı ve elindeki kağıttan evvelce hazırlanmış olan bir metni okudu. Bir küme subaya hitap eden Şoygu, “Bizim için en değerli şey, Rusya Federasyonu’nu Batı’nın yarattığı askeri tehdide karşı korumaktır. Batı ülkemize karşı savaşta Ukrayna halkını kullanmaya çalışıyor” dedi ve ekledi:
“Rusya Federasyonu silahlı kuvvetlerinin birlikleri, lisana getirdiğimiz misyon tamamlanana kadar özel askeri operasyonu yürütmeye devam edecek.”
The Wall Street Journal’ın “Russia’s Military Chief Promised Quick Victory in Ukraine, but Now Faces a Potential Quagmire” başlıklı haberinden derlenmiştir.
