Ne yediğimizin ve içtiğimizin farkında olmak her yaşta lakin bilhassa de 40 yıllık mahzuru aştığımızda, bizi düşündüğümüzden daha fazla tesirler. Kimileri için 38’de, kimileri ise 45’ten sonra belli bir düşüş fark etmeye başlayacaktır, fakat bu ömür yasası sizi telaşlandırmasın.
Saçlarımızın nasıl daha zayıf olduğunu, soğukların nasıl daha uzun sürdüğünü ve daha dayanılmaz olduğunu, fazla kiloları vermenin bize daha değerliye mal olduğunu, cildimizin nasıl daha sert ve daha az elastik hale geldiğini, sindirimlerimizin nasıl ağırlaşmaya başladığını fark ederiz. Merak etmeyin ve Hipokrat’ın “Yedikleriniz ilacınız, ilacınız yedikleriniz olsun” kelamını hatırlayın.
Bir yaştan itibaren yalnızca kiloya nazaran ne yediğimizi ve tartı izlemekle kalmayıp, birebir vakitte yediklerimizin mümkün olduğunca sağlıklı ve besleyici olmasını sağlamak zorundayız. Hayattaki her şey elbette makro besinler değildir. Proteinlerin, yağların ve karbonhidratların ötesinde bir ömür vardır. Bu nedenle, alışveriş sepetinin tüm çeşitlilikle dolu olması gerekir.
Tabii ki vitamin ve minerallerden bahsediyoruz. Lakin birebir vakitte antioksidanlar, amino asitler ve hastalıkları önleyen yahut en azından hastalıklara karşı belli bir mahzur oluşturan ve bizi içeriden koruyan bir dizi besin de tüketilmelidir.
YAŞAM USULÜ ALIŞKANLIKLARI HASTALIK RİSKİNİ BELİRLİYOR
Kırklı yaşlarınızdan başlayarak, kimi sıhhat sıkıntıları peşinizi bırakmaz. Hipertansiyon, kilo fazlalığı, şeker hastalığı, osteoporoz ve kanser… Bu nedenle, kesinlikle yediğimiz şeyleri denetim etmeli ve diyetimizin hami bir öge olarak hareket etmesi ve asla bir saldırgan olarak hareket etmemesi sağlanmalıdır.
Bu, hareketsiz ömür şekli üzere makûs alışkanlıkların günden güne ortadan kaldırılması gerektiği manasına gelir. Başta sigara ve alkol tüketimi olmak üzere toksik alışkanlıklardan bahsetmiyoruz bile, bunlar türlü hastalıkların iki ağırlaştırıcı faktörüdür.
40 yaşını doldurduğumuzda alışveriş sepetine ne koyacağımıza bakalım.
Aşağıdaki her şey hem 40 yaştan itibaren hem de daha öncesi için mantıklı zira istikrarlı beslenmek, spor yapmak ve her türlü aşırılıktan uzak durmak her yaşta sıhhatin anahtarı olacaktır.
Öte yandan diyabet, obezite ve hipertansiyonun esas nedeni olan evvelce pişirilmiş paketli eserlerin, pek çok gözetici içeren ve çok ölçüde şeker, doymuş yağ yahut tuz içeren eserlerin çok tüketilmesi önlenmelidir.
SIZMA ZEYTİNYAĞI
Akdeniz diyetinin temel direği olan ‘sıvı altın’ımız sistemli olarak kesinlikle tüketilmelidir. Evet yağdır ancak mantıklı ölçülerde tüketilirse kalp sıhhatine güzel gelen bir yağdır. Sağlıklı ölçünün günde en fazla 40 gram (yaklaşık 37 mililitre) olduğu iddia edilmektedir, bu da yaklaşık dört yemek kaşığına muadildir.
Araştırmalara nazaran, zeytinyağı tüketimi diyabet ve hipertansiyon riskini azaltır ve birebir vakitte cinsel sıhhatle da ilgisi vardır. Polifenoller üzere antioksidanların varlığı sayesinde daha az bilişsel bozulma ile bağlantılı olmasının yanı sıra, depresyon ve kalp hastalığı riskini düşürür.
NOHUT
Modern vakitler, yüzyıllardır besleyici, ucuz ve ulaşılabilir bir besin olan baklagillerin popülaritesini art plana attı. Her ne kadar başlıkta nohut yazsa da mercimek ya da fasulyeden de kelam edebiliriz.
Nohutlar lif bakımından zengindir, bağırsak geçişi ve tokluk hissi için harikadır, protein yüklüdür, 100 gramda neredeyse 20 gram protein içerir ve bize güç veren lakin bedene yavaş emilen karbonhidratlara sahiptirler.
Nohutlar ayrıyeten, makul bir yaştan sonra zayıflık belirtileri göstermeye başlayan bağışıklık sistemini düzenleyen bir mineral olan selenyum açısından da zengindir.
Ayrıca farklı bir kalsiyum ölçüsüne sahiptirler, 100 gramda 143 mg kalsiyum içerirler. Osteoporozlu bireyler bunu gözden kaçırmamalıdır ve ayrıyeten potasyum açısından da zengindir, olgunluk devrinde spor yapanlar için harikadır.
LAHANA
Uzmanlar, son yıllarda lahanayı bir muhteşem besin olarak sınıflandırdı. Kalsiyum ve ayrıyeten ünlü yağ asidi omega 3 açısından zengindir.
Tüm bunlara ek olarak kanın pıhtılaşması ve kemiklerdeki kalsiyumun sabitlenmesi için yararlı olan çok fazla K vitamini içerirler, bu nedenle bilhassa osteoporozlu bayanların bunu gözden kaçırmaması gerekir. Ve ayrıyeten beta karoten açısından da zengindirler, görme gücünü müdafaanın yanı sıra bağışıklık sistemini de güçlendiren bir antioksidandır.
Lahanayı olabildiğince çiğ tüketirsek ya da yavaşça sotelersek yahut yavaşça haşlarsak besinler ve yararlı özellikler daha uygun korunur.
SOMON
Biyolojik kıymeti yüksek, basitçe sindirilen bir protein kaynağı olan somonlar, birebir vakitte omega 3 yağ asitlerinin kusursuz bir kaynağıdır. Kalp ve damar sıhhati için epey kıymetlidir.
Bunun için açık denizlerde yetişmiş somon tüketilmelidir zira tadı daha hafif, yağları daha doğal ve gastronomik çok taraflılığı onu yemeklerde, ızgarada yahut salatalarda kullanmanıza müsaade verir.
Aynı vakitte demir, bir öteki değerli antioksidan olan çinko ve kalsiyumu emmeye yardımcı olan, dişleri ve kemikleri güçlendiren D vitamini bakımından da zengindir.
CEVİZ
Ceviz ve fındık, badem, kaju yahut antep fıstığı sağlıklı kuru yemişlerdir ve diyetin bir kesimi olmalıdır. Lakin hakikaten sağlıklı olmaları isteniyorsa tümü çiğ ve tuzsuz tüketilmelidir.
Tabii ki ölçüsü da ayarlamalısınız. Doymamış yağları elde etmek için günde yalnızca bir avuç (yaklaşık 25 gram), bize önerilen günlük omega 3 ölçüsünü sağlar (erkekler için 1,6 gram, bayanlar için 1,1 gram.
Cevizler ek olarak, antioksidanlar ve B1 (tiamin) ve B6 (piridoksin) üzere B kümesi vitaminleri bakımından zengindir, bunlardan birincisi güç elde etmek için, ikincisi ise kandaki şeker konsantrasyonunu dengelemek için gereklidir. Diyabetle uğraşta şahane bir besindir.
DOMATES
Mevsiminde daha düzgündür lakin sofralarımızdan tüm yıl boyunca eksik edilmemesi gereken bir öteki besin domatestir. Elbette kaç yaşında olduğunuz kıymetli değil, lakin domatesler bilhassa 40 yaşından sonra kalp sıhhati için mühimdir.
Rengi, likopenin temel bir modülü olduğu antioksidan olan beta karoten açısından güçlü olduğunu gösteriyor. Onun varlığı, kanser riskinin azaltılması ve bilhassa prostat kanseri ile irtibatlıdır.
Ayrıca C vitamini açısından güçlü bir eserdir ve tıpkı vakitte yüksek su içeriği sayesinde idrar söktürücüdür. Bu nedenle sıvı tutma sorunu olan bireyler buna güvenebilir.
Aynı vakitte, 40 yaşından sonra geri dönüşü olmayan göz meselelerini azaltmak için bilhassa gerekli olan A vitamini açısından da zengindir.
BROKOLİ
Kötü brokoli yoktur, berbat pişmiş brokoli vardır. Tadı pek fazla sevilmeyen brokolileri daha lezzetli hale getirmek mümkün. Çok fazla yumuşamaması için buharda pişirmek yahut süratli bir halde haşlamak kafidir, hayli lezzetli olacaktır.
Tadının ötesinde, içinde bağırsak geçişini iyileştirmemize ve her şeyden evvel yüksek dozda demirle bedenimizi doyurrmaya müsaade veren bir lif kalesi vardır.
Turpgillerde (lahana, karnabahar, lahana, brokoli…) çok sık görülen glukozinolatlar içerdiğinden kansere karşı da âlâ bir yardımcıdır, sindirildiğinde izotiyosiyanat haline geldiklerinde enfeksiyonlara ve kanserlerin gelişimine karşı esirgeyici bir bariyer misyonu görürler.
