İzmir’deki hafriyatlarda bulunan “koruyucu gözlerle” bezeli Tunç Çağı’ndan kalma tarihi eserler ziyaretçisiyle buluştu.
ESERLER 5 BİN YILLIK
Menemen’deki Höyücek, Urla’daki Limantepe ve Menderes’teki Bakla Zirve’de yapılan arkeolojik hafriyatlarda bulunan yaklaşık 5 bin yıllık 7 tarihi eser, birinci kere İzmir Arkeoloji Müzesi Hazine Odası’nda standa açıldı.
“Göremediklerinizi Göreceksiniz” isimli stanttaki ilgi cazip eserler ortasında Höyücek Höyük eteğindeki DSİ kanalı imali sırasında 1990’lı yıllarda bulunan insan yüzü betimlemeli kireç taşından yapılmış blok yer aldı.
DOĞAL AFETLERDEN KORUNMAK İÇİN KENT GİRİŞİNE YERLEŞTİRİLDİLER
Ellerini gökyüzüne gerçek açar vaziyette tasvir edilen Erken Tunç Çağı’na ilişkin figürün kent ve insanları akın, salgın hastalık, zelzele ve yangınlardan korumak hedefiyle kent girişine yerleştirildiği kestirim ediliyor.
Sergideki gözlerle süslenmiş yapıtlardan olan Limantepe Höyüğü’nden 2012’deki hafriyatlarda çıkarılan insan yüzlü çömleğin de kutsal buğdayın saklanması için kullanıldığı bedellendiriliyor.
“İLAHİ GÜÇLERDEN YARDIM İSTEDİLER”
İzmir Arkeoloji Müzesi Müdürü Hünkar Keser, AA muhabirine, 2021 yılında başlayan projeyle her ay çok ender yapıtları ziyaretçilerle buluşturduklarını, 2022’de de çalışmalarını “kült” temasıyla sürdürdüklerini söyledi.
Keser, eşsiz yapıtlardaki vurgulayıcı özellikler ortasında “gözlerin” yer aldığını aktararak şöyle devam etti:
“Milattan evvel 3 binli yıllarda yaşayanlar artık büyük topluluklar oluşturmaya başlamıştı. Düşmanları artık tabiattan daha çok öbür kentlerin, krallıkların insanlarıydı. O nedenle kendi krallıklarını, konutlarını, depolarını, bahçelerini korumak zorundaydılar. Bunun için yalnızca askeri güçlerini kullanmakla kalmadılar. İlahi güçlerden de yardım istediler.”
‘UZAK DUR’ MESAJI
Kaledeki sur duvarlarına yerleştirilen ve üzerinde gözler bulunan blok kesiminin gökyüzüne açtığı elleri nedeniyle “Tanrıya yakaran bir figür” yahut “dua eden insan” olarak yorumlanabileceğini aktaran Keser, “Gözlerin vurgusu, düşmana ‘Buradan uzak dur’ bildirisi veriyor. Düşmanı uzak tutmanın manevî bir istikameti olarak betimlenmiş. Tunç Çağı’nda hırsızlıktan, yağmadan korunmak isteyenler levhalarda, çömleklerde, kolyelerde gözleri vurgulamışlar. Bugün kullanılan nazar boncuğu, göz figürünün kullanımının 5 bin yıl öncesine uzandığını görüyoruz.” diye konuştu.
Hünkar Keser, göz figürünün yalnızca kentlerin surlarında kullanılmadığını söyledi. Keser, 1 santimetrelik taşınabilir ve kolye ucu fonksiyonu gören figürlerin de “insanı koruyan obje” olarak kullanılmış olabileceğini kelamlarına ekledi.
