Malatya Ticaret Borsası Lideri Ramazan Özcan, Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nün son birkaç gündür Türkiye genelinde soğuk hava dalgasının İç ve Doğu Anadolu Bölgeleri’nde ekili olacağı konusunda ikazda bulunduğunu anımsatarak, 3 gündür soğuk hava dalgasının görüldüğü Malatya’da 13 Nisan’ı 14 Nisan’a bağlayan gecede zirai donun yaşandığını kaydetti.
Özcan, yaşanan zirai donla ilgili saha çalışmalarına başlarken, birçok üreticinin bahçesinde incelemede bulundu.
Mart soğuğu avantaj olarak görülmüştü
ANKA’nın haberine nazaran; Malatya Ovası’nda 650 ile 1200 ortası rakımın olduğu bölgelerde kayısının büyük önemli oranda ziyan gördüğünü belirten Özcan, zararın 2014’te yaşanan don olayı ile benzeri ölçekli olduğunu söyledi. Özcan, “Bu bölgeler mart ayında bir soğuk hava dalgasıyla çiçeklenme devrinde kısmi bir gecikme yaşamıştı. O devirde bunun bir avantaj olarak görüldüğünü fakat bir dezavantaja da dönüşebileceğini söz etmiştim. Maalesef bir dezavantaja da dönüştü zira bu soğuk hava tam meyve bağlama periyoduna denk geldi” diye konuştu.
“Yüksek rekolte beklentimiz vardı”
“2014 yılında yaşamış olduğumuz zirai don ile 13 Nisan’ı 14 Nisan’a bağlayan gece yaşanan zirai don ortasında bir benzerlik görülüyor. İklim değişiklikleri, mevsimsel geçişlerdeki bu zorluk ve dertler, global ısınmadan kaynaklanan bu değişim sahiden artık kayısıda çok güç bir devir olarak görülüyor. Son 3 yıldır çok düşük bir rekolte oluyordu. Yüzde 100 rekolteyi maalesef son yıllarda yakalayamıyorduk. Bu durumda büsbütün iklim değişikliklerine bağlı. İlkbahar geç donlarının kayısıda son vakitlerde tesiri çoğaldı. Bu yıl üreticilerimiz, son yıllarda yaşanan düşük rekolteden mustaripti ve bu yıl yüksel bir rekolte beklentimiz vardı. Yağış ölçüleri ve iklim kayısının lehine gidiyordu lakin yaşanan bir zirai don üreticimizi olumsuz etkileyecek.”
“40 bin aile mağdur oldu”
Malatya’ya ve Türkiye’ye geçmiş olsun dileklerini ileten Özcan, “Malatya kayısısı her ne kadar Malatya iktisadını önemli manada etkilese de ülke iktisadına de önemli manada döviz geriden bir eser. Maalesef hem üreticimiz hem de bu eserin hasat devrinde bizimle Malatya’da iş birliği yapan 40 bin aileyi de mağdur etmiş oldu. Tekrar bu gecede kısmi bir don beklentisi var. Rakımın yüksek olduğu bölgelerde zayiatın ne kadar derin olduğunu da birkaç gün sonra göreceğiz. Daha sağlıklı sayıların çıktığı bilgileri de pazartesi günü Malatya Vilayet Tarım ve Orman Müdürlüğü ile yapacağımız ortak çalışmayla kamuoyuna açıklayacağız” ifadelerini kullandı.
Kayısıda birinci 3 ayda 90 milyon dolar gelir
2022 yılında birinci 3 aylık periyotta 18 bin tonun üzerinde kuru kayısı ihracatının gerçekleştirildiği bilgisini de veren Özcan, “Bunun karşılığında 90 milyon doların üzerinde bir gelir elde ettik. İkinci 3 aylık çeyreğe yanlışsız gidiyoruz. Nisan ayının birinci 10 gününde de ihracatımız çok düzgün. İhracat gelirlerimizde de önemli manada bir artık kelam konusu. 100 bin ton ihracat ve 500 milyon dolar gelir maksadımız olduğunu her fırsatta lisana getiriyoruz. Bu manada da bu yılki mahsul bizim için çok değerliydi. Amaçlarımıza ulaşabilmek için yüksek rekolte beklentimiz vardı. Amaçlarımızı bu yıl rakamsal olarak yakalama bahtını bulabiliriz ancak ihracat olarak güç bir periyoda girdik. İnşallah bu yılı da iddia ettiğimiz sayılarla kapatırız” dedi.
“Bir yılın emeği yok oldu”
Darende Ziraat Odası Lideri Orhan Karaca ise bir yılın emeğinin bir gecede yok olduğunu söyledi. Karaca şunları söyledi:
“Darende Ziraat Odası olarak kayısı bahçelerinde incelemelerde bulunuyoruz. 13 Nisan’ı 14’e bağlayan gece don olayı yaşandı ve binlerce çiftçimizi olumsuz etkiledi. Şu anda Akçatoprak mahallemizdeyiz. Meyveyi bırakalım ağaç ağaçlıktan çıkmış meyve diye bir şey kalmamış. İçler acısı bir durum. Hasarımız çok yüksek oranda. Bu araçların iktisada katkı sağlaması için 18 ay geçmesi gerekiyor. Bu süreçte nasıl geçineceğiz ve ağaçlarımızın bakımlarını nasıl yapacağız. İlaçlamadır, gübrelemedir, traktörün yakıtı ve sulama üzere önemli masraflar olacaktır. Bu bölgemizde geçen yıl da kayısı olmamıştı. Velhasıl vatandaşların durumu içler acısı. Devlet büyüklerimiz çiftçilerimize bir nebze olsun can suyu olarak takviye olurlarsa en azından ziraî faaliyetlerini sürdürebilirler. Dayanak olunmazsa faaliyetlerini sürdürmeleri imkânsızlaşmıştır.”
Akçatoprak Mahallesi muhtarı Mahmut Berçin ise “Tarımda istediğimiz randımanı alamadığımız için mahalle nüfusumuz 80 haneden 40 haneye düştü” dedi.
Berçin, “Çiftçilerimizin umudu devlet büyüklerimiz. Öteki umudumuz kalmadı. Bu bölge afet kapsamına mı alınır yahut diğer bir dayanak mi verilir bekleyip göreceğiz. Bir gecede umutlarımız yok oldu. Bir yıl daha bekleyeceğiz ki umutlarımız çiçek açsın” dedi.
