İklim değişikliği çevresel ve halk sıhhatimiz için önemli bir problemdir. İklim değişikliği sıhhat için büyük bir tehdittir ve birtakım hastalıkları tetikleyebilir. Bilhassa son vakitlerde ülkemizde meydana gelen orman yangınları, ekosisteme verdiği zararın yanı sıra makûs hava şartları nedeniyle astım hastalarının da belirtilerinin alevlenmesine neden olabilir. İstanbul Alerji Kurucusu, Alerji ve Astım Derneği Lideri Prof. Dr. Ahmet Akçay iklim değişikliğinin ve orman yangınlarının alerjik hastalıklar ve astımda yarattığı riskleri ayrıntılı bir halde anlattı.
Orman Yangınları Astım Belirtilerini Kötüleştirebilir
İklim değişikliği, birçok ormanın orman yangınlarına karşı savunmasızlığını artırıyor. Ülkemizde de son vakitlerde artan orman yangınları, iklim değişikliğinin sonuçlarının güzelden güzele hissedilmesine neden oldu. Artan sayıdaki orman yangınları, astım da dahil olmak üzere teneffüs yolu hastalıklarının gelişimine de katkıda bulunabilir. Bu, akciğerlerinin küçük yüzey alanı nedeniyle çocuklarda bilhassa değerlidir. Yalnızca küçük bir ölçü orman yangını hava kirliliğine maruz kalmanın teneffüs sıhhati üzerinde tehlikeli tesirleri olabilir.
Orman yangını dumanı partikül unsur, karbonmonoksit, nitrojen oksitler ve (ozon öncüleri olan) çeşitli uçucu organik bileşikler içerir ve hem mahallî olarak hem de yangınların rüzgar tarafındaki bölgelerinde hava kalitesini değerli ölçüde azaltabilir.
İklim Değişikliği Hastalıkları Tetikleyebilir
İklim değişikliği; hava kirliliğini, vektör kaynaklı hastalıkları, alerjenleri, su kalitesini, su ve besin tedarikini, çevresel bozulmayı, çok sıcağı ve şiddetli havayı etkileyecektir. Tüm bu değişiklikler sıhhat için önemli bir tehdittir. Yüksek sıcaklıklar sıhhatsiz hava ve su kirleticilerinin konsantrasyonlarını artırabilir. Bunların yanı sıra, iklim değişikliğinin meydana gelen çevresel sonuçları ortasında; ısı dalgaları, yağışlardaki değişiklikler (sel ve kuraklık), daha ağır fırtınalar ve berbatlaşan hava kalitesi yer alıyor. Hava kalitesinin berbat olmasının bilhassa çocuklarda astımı tetikleyici özelliği vardır. Bunun yanı sıra iklim değişikliğinden kaynaklanan öbür durumlar da hem astımın tetiklenmesinde hem de öteki alerjik hastalıkların tetiklenmesinde değerli bir rol oynuyor.
İklim Değişikliğinin Astımlı Şahıslara Etkisi
İklim değişikliği, evvelce var olan teneffüs yolu hastalıklarına direkt neden olarak yahut ağırlaştırarak; teneffüs yolu hastalıkları için risk faktörlerine maruz kalmayı artırarak teneffüs sıhhati için büyük bir tehdit oluşturur. İklim değişikliği, astım üzere kronik teneffüs yolu hastalıklarına neden olabilen ve ağırlaştırabilen su ve hava kirliliğini artırır. İklim değişikliğinden kaynaklanan artan sıcaklıklar, hava yolu iltihabına neden olan ve akciğer dokusuna ziyan veren yer düzeyindeki ozonun artmasına neden olur. Taban düzeyindeki ozonun artması astımla yaşayan beşerler için ziyanlı olabilir. Yer düzeyindeki ozona karşı en savunmasız bireyler başta çocuklar olmak üzere; yaşlılar, akciğer hastalığı olan şahıslar yahut faal olarak dışarıda olan kişilerdir. Çocuklar, yer düzeyindeki ozon için en büyük risk altındadır ve yetişkinlere nazaran astım olma mümkünlüğü daha yüksektir.
Kirlilik, astım belirtilerini artırabilir
Karbon emisyonlarının ve başka kirleticilerin artmasıyla birlikte bu gazlar atmosferde sıkışıp hava kalitesini düşürür. Azot dioksit (NO2), ozon, dizel yakıt egzoz partikülleri ve partikül unsur dahil en önemli kirleticilerin hepsinin astımı alevlendirdiği bilinmektedir. Ek olarak, kirleticiler teneffüs yollarının geçirgenliğini artırır ve hassas bireylerde polenlerin tesirlerini artırabilir.
Alerjenler ve Polen
İklim değişikliği potansiyel olarak hem daha yüksek polen konsantrasyonlarına hem de daha uzun polen mevsimlerine yol açarak daha fazla insanın polen ve öteki alerjenlerden daha fazla sıhhat tesirine maruz kalmasına neden olacaktır. Daha güçlü ölçülerde polen ve küfe maruz kalmak, şu anda alerjisi olmayan bireylerin bile alerjik semptomlar geliştirmesine neden olabilir. İklim değişikliği potansiyel olarak yağış tertiplerinde değişimlere, daha fazla don olmayan günlere, daha sıcak mevsimsel hava sıcaklıklarına ve atmosferde daha fazla karbondioksite yol açacaktır. Polen maruziyeti, saman nezlesi semptomları da dahil olmak üzere çeşitli alerjik tepkileri tetikleyebilir. Alerjik rinit olarak da bilinen saman nezlesi, polen üzere alerjenler bedeninize girdiğinde ve bağışıklık sisteminiz ezkaza onları bir tehdit olarak algıladığında ortaya çıkar. Alerjik rinit semptomları hapşırma, burun akıntısı ve tıkanıklığı içerir. Polen maruziyeti ayrıyeten alerjik konjonktivit semptomlarını tetikleyebilir. Alerjik konjonktivit, polendeki üzere alerjenlere maruz kalma nedeniyle gözün astarının iltihaplanmasıdır. Alerjik konjonktivit belirtileri kırmızı, sulu yahut kaşıntılı gözleri içerir.
Astımı Olanlar Polene Daha Hassas Olabilir
Astım üzere teneffüs yolu hastalıkları olan bireyler polene daha hassas olabilir. Polen alerjisi gelişenlerde polene maruz kalma, astım atakları ve teneffüs yolu hastalıkları nedeniyle hastaneye müracaatlarda artışa neden olabilir.
Artan Yağışlar ve Sel Astımı Kötüleştirebilir
Aşırı yağışlar ve artan sıcaklıklar da iç yer hava kalitesi sıkıntılarına neden olabilir. Örneğin, astım ve/veya küf alerjisi olan şahıslarda teneffüs şartlarının kötüleşmesine ve kâfi astım denetiminin sağlanmasında artan zorluklara yol açabilecek halde iç yerlerde küf oluşumuna neden olabilirler. Global ısınma ve iklim değişikliği ile birlikte, kimi bölgelerde küfün çoğalmasına neden olabilecek artan yağış ve sel geliyor. Nem, astımın gelişmesine ve astım semptomlarının kötüleşmesine katkıda bulunduğu bilinen küf çoğalmasıyla bağlantılıdır. Bilhassa selden etkilenen konutlarda küf oluşumu artış gösterir. Bu durum da astımı olanlarda belirtilerin şiddetlenmesine neden olabilir.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
