17 Ağustos 1999 Marmara Depremi’nin 22’inci yıl dönümü vesilesiyle açıklamada bulunan Türkiye Hazır Beton Birliği Lideri Yavuz Işık, 2019 yılında yürürlüğe giren yeni Türkiye Sarsıntı Tehlike Haritası incelendiğinde nüfusumuzun yüzde 70’ten fazlasının zelzele tehlikesi yüksek bölgelerde yaşamakta olduğunun görüldüğünü ve Türkiye’de sarsıntıya dayanıksız olan 6,7 milyon konutun acil olarak yenilenmesi gerektiğini söyledi.
Türkiye’de standartlara uygun beton üretilmesi ve inşaatlarda gerçek beton uygulamalarının sağlanması için 1988 yılından bu yana çalışan Türkiye Hazır Beton Birliği (THBB), 17 Ağustos 1999’da yaşanan sarsıntı felaketinin 22’inci yıl dönümünde zelzele gerçeğini hatırlattı. Geçmişte yurdumuzda birçok yıkıcı zelzeleler olduğu üzere, gelecekte de oluşacak sarsıntılara karşı tedbir alınmazsa büyük can ve mal kaybına uğrayacağımıza dikkat çeken Türkiye Hazır Beton Birliği İdare Şurası Lideri Yavuz Işık, “2019 yılında yürürlüğe giren yeni Türkiye Sarsıntı Tehlike Haritası’nı incelediğimizde nüfusumuzun yüzde 70’ten fazlasının zelzele tehlikesi yüksek olan bölgelerde yaşamakta olduğunu görüyoruz. 2012 yılından bu yana Türkiye’de 1,5 milyon konutun dönüşümü sağlanmıştır. 2019 yılında T.C. Etraf ve Şehircilik Bakanlığı, kentsel dönüşümün gerekli olduğu 6,7 milyon konuttan acil, öncelikli denilen 1,5 milyon konutun da 5 yıl içerisinde kentsel dönüşüm kapsamında yenileneceğini açıklamıştır. Bugün, Türkiye’de sarsıntıya dayanıksız olan kelam konusu 6,7 milyon konutun tümünün yenilenmesi için gerekli adımlar atılmalı ve kentsel dönüşüm çalışmaları hızlandırılmalıdır.” dedi.
Özellikle 90’lı yıllardan evvel inşa edilen yapıların kesinlikle yenilenmesi gerekmektedir
2020 yılında yaşadığımız birtakım sarsıntıların THBB’nin misyonunun değerini bir kere daha gözler önüne serdiğine dikkat çeken Yavuz Işık konuşmasını şöyle sürdürdü: “Elâzığ, Van ve İzmir vilayetlerimizde sarsıntılar yaşanmıştır. Elâzığ ve İzmir’de hasar görmüş yapıları incelemek üzere, uzmanlarımızdan oluşan takımlar gönderdik. Yıkılmış yahut ağır hasar almış binaların detaylı incelenmesi ve alınan numunelerin deneye tabi tutulması sonucunda hazırladığımız raporlar, binalarda önemli mühendislik ve uygulama zafiyetleri ile birlikte ilkel prosedürlerle elle üretilmiş düşük kalitede beton ve standartlara uymayan, yetersiz donatı çeliği kullanımının yıkımlara neden olduğunu ortaya koymaktadır. Bilhassa 90’lı yıllardan evvel inşa edilen yapılarda elle yahut kolay betonyerlerle karıştırılıp dökülen kalitesiz ve dayanım sınıfı düşük olan betonların kullanıldığını ve yıkılan binaların beton kalitesinin C6, C10 üzere çok düşük dayanımlı betonlar olduğunu tespit ettik. Bu kalitesiz betonlar çok boşluklu ve geçirimli olduğundan, tıpkı vakitte içindeki donatı çeliğini dış ortam tesirlerine karşı koruyamıyor ve korozyona da neden oluyor. Yani bu yapıların yıkılması için rastgele bir zelzeleye gerek yok, bu binalar çevresel tesir faktörleriyle de kendi kendiliğine yıkılmaya aday binalardır. Bu yapıların kesinlikle yenilenmesi gerekmektedir.”
KGS dokümanlı kaliteli hazır beton mümkün bir zelzelede birçok hayat kurtaracaktır
Kaliteli beton kullanımı ve kontrol ile sarsıntısı az hasarla atlatmanın mümkün olduğunu vurgulayan Yavuz Işık: “Yapılan araştırmalarda sarsıntı yıkımlarının kıymetli nedenlerinden birinin standart dışı beton kullanılması, uygulama ve proje kusurları olduğu görülmektedir. Zelzeleye sağlam yapılara muhtaçlık olan ülkemizde hazır beton dalının en değerli sorunu bir kısım üreticinin kontrol dışı, kalitesiz üretim yapmasıdır. THBB olarak önceliğimiz bu üreticilerle ilgili bütün kısımları ve halkımızı bilgilendirmek, THBB Kalite Garanti Sisteminin (KGS) değerini anlatmak ve ülkemizde kullanılan betonun tamamının kaliteli üretilmesi için çalışmaktır. Hazır beton alanında kaliteyi garanti altına almayı hedefleyen Birliğimiz, Kalite Teminat Sistemi (KGS) ile tesislerin üretim koşullarını, teknik ve laboratuvar altyapısını, işçi yeterliliğini denetleyerek kaliteli ve yüksek dayanım sınıflarında beton üretimi gerçekleşmesini sağlamaktadır. Beton üretim tesislerinin yerinde kontrolünün yanı sıra habersiz eser kontrolleri de gerçekleştiren KGS, tarafsızlığı ile kalite sürekliliğine sahip beton kullanımının yaygınlaşmasına katkı sağlamaktadır. Hazır betonun üretim sürecinin tamamını kapsayacak halde denetlenmesi, sarsıntı ve öteki dış tesirlere sağlam binalar üretmek için kaçınılmaz bir kaidedir. Kentsel dönüşümde de, kaliteli beton kullanımı ve gerçek beton uygulamalarının sağlanması gerekmektedir. Yeni yapıların inşasında ve kentsel dönüşüm çalışmalarında kullanılacak KGS dokümanlı kaliteli hazır beton, mümkün bir sarsıntıda birçok hayat kurtaracaktır.” dedi.
İnşaat sürecindeki bütün kurallara eksiksiz uyulması gerekiyor
İnşaat üretim sürecinde dikkat edilmesi gereken kurallara değinen Yavuz Işık, yapıların zelzeleye güçlü olması için inşaatların tasarım ve imal zincirinde bulunan “zemin incelemesi”, “doğru projelendirme”, “kaliteli malzeme”, “doğru uygulama” ve “denetim” kurallarının hepsine eksiksiz uyulması gerektiğinin altını çizerek, ülkemizdeki Yapı Kontrol Sistemi’nin kıymetini vurguladı.
İnşaatlarda daha yüksek dayanım sınıfında betonlar kullanılmalı
Türkiye Bina Zelzele Yönetmeliğinin binalarda en az C25 dayanım sınıfı betonun kullanılmasını öngördüğünü söyleyen Yavuz Işık, “2019’da yürürlüğe giren bu Yönetmeliğe nazaran yapılarda kullanılacak beton dayanım sınıfının bir sınıf yükseltilmesi sevindiricidir fakat kâfi değildir. Bilhassa betonarme yapıların uzun yıllar boyunca sarsıntıya karşı sağlam olabilmesi için dış etraf tesirlerine de sağlam olacak biçimde boşluksuz ve geçirimsiz olması gerekir. Bu dayanıklılığın yani dürabilitenin sağlanması için, beton dayanım sınıflarının daha da yükseltilmesi çok değerlidir. Yüksek dayanım sınıflarında ve kalite dokümanlı betonlarla inşa edilen hakikat tasarlanmış ve denetlenmiş binaların zelzelede alacağı hasarın daha az olacağını öngörebiliyoruz.” dedi.
Deprem Performans Tahlili hizmetimize devam ediyoruz
İstanbul Kalkınma Ajansı (İSTKA) takviyesiyle kurdukları Türkiye Hazır Beton Birliği Beton Araştırma Geliştirme ve Müracaat Merkezi ile dala AR-GE ve teknoloji istişare hizmeti vermeye devam ettiklerine dikkat çeken Yavuz Işık, “Beton ve beton bileşenleri ile ilgili bütün deneyleri yaptığımız ve kalibrasyon hizmeti verdiğimiz laboratuvarımız, genişleyen kapasitesiyle birlikte ülkemizdeki ve yurt dışındaki kıymetli projelere hizmet vermektedir. 2019 yılında başlattığımız Zelzele Performans Tahlili hizmetimize devam ediyoruz. Binalarının sarsıntıya karşı dayanıklılığını merak etmekte olan; mülk sahipleri, bina yöneticileri, mühendislik ofisleri, belediyeler ve mahalli yönetimler, kamu kurumları için benzerlerinden ayırt edici özelliklere sahip ve detaylı Sarsıntı Performans Tahlili Raporu hazırlayabiliyoruz. Bu kapsamda lokal idarelerle de iş birliği yapmaktayız.” dedi.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
