İngiliz Bakan Wendy Morton Türkiye ziyaretindeki mevzu başlıklarını, ikili ve bölgesel gelişmelere dair son durumu CNN Türk muhabiri Gülşen Coşkun’a kıymetlendirdi. İşte o röportaj…
Türkiye’ye ziyaretinizin içeriği nedir?
“Bu benim bu vazifede yani bakan olduktan sonraki birinci ziyaretim Türkiye’ye. Türk mevkidaşlarımla pandemi sırasında da yakın irtibat halindeydim lakin bugün burada olmaktan çok mutluyum. Türkiye ve Birleşik Krallık olarak çok güçlü bir işbirliğine ve iştirake sahibiz. Ve bu ziyaret bu işbirliğini daha da güçlendirmek, geliştirmek için imkan sağlıyor. Gündemde bilhassa koronavirüs salgını ile uğraş , yatırım ve ticari bağlantılar ve , bölgenin istikrarı ile ilgili bahisler var. Ve şunu da hatırlatmakta da yarar var, biz NATO müttefikleriyiz, tıpkı vakitte Avrupa Kurulu’nun üyeleriyiz.”
Brexit sonrası sürece baktığımızda İngiltere ve Türkiye ilgileri açısından nasıl avantajlar var?
“Birleşik Krallık’ın AB’den ayrılması ikili bağları güçlendirmek için daha fazla fırsatlar sunuyor. Dışişleri Bakan Yardımcısı Kaymakçı ile ikili bağları ve birlikte çalışabileceğimiz alanları görüştük, ülkelerimizi nasıl daha müreffeh ve inançlı yaparız bunları konuştuk, Turizm Bakanı ile görüştüm ve ayrıyeten AFAD ile Birleşik Krallık Dışisleri ve Kalkınma Bakanlığı olarak nasıl daha yakından çalışabiliriz bunları konuştuk. Bunlar yalnızca birkaç örnek… İnanıyorum ki Türkiye ile münasebetlerimizi daha da güçlendirebileceğiz Brexit sonrasında.”
Türkiye şu anda 3,6 milyondan fazla Suriyeli mülteciye konut sahipliği yapıyor. Türkiye’nin mülteciler için attığı adımlar hakkında neler söylemek istersiniz?
“Türkiye Suriyeli mülteciler konusunda çok değerli bir rol oynuyor.. Ziyaret programımda Hatay da vardı. Göç konusunun yönetilmesi alanında Türkiye’yi desteklemeye kararlıyız. Biz AB’nin Türkiye’deki 3.6 milyon mülteci için attığı adımları da Türkiye’deki Mülteciler İçin Mali Yardım Programını da destekliyoruz.”
Türkiye, bu bahiste Batı’dan kâfi yardım alamamaktan şikayetçi. Bunu nasıl değerlendiriyorsunuz?
Biz mülteciler konusunda katkı sunan 2. büyük ülkeyiz. 6 milyar euroluk FRIT programı altında, 2016-2023 ortasında 957 milyon euroluk dayanak veriyoruz. Proje çalışmalarımızla, kurumsal kapasite ve ulusal göç siyasetleri geliştirilmesine takviye vererek Türkiye’nin gayretlerini destekliyoruz. Biz ayrıyeten BM Güvenlik Kurulu’nun 2533 sayılı kararının yenilenmesini savunuyoruz. Bu, hudut ötesi yardımın Suriye’ye erişimi için çok kıymetli. Bu başlık bu bahisten ziyan görenler, sivil halk ve göç etmek isteyenler için çok değerli.BM’nin hayatları kurtarıcı çalışmalarının devam etmesi çok kıymetli. Kuzey Batı Suriye’dekilerin % 75’i bu yardıma muhtaç ve yardımlara bağlı hayatlarını sürdürüyorlar.
Kıbrıs konusunda son resme bakalım.. Türkiye ” Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin hükümran eşitliğe dayalı, iki devletli tahlil vizyonuna ve teklifine dayanak olmaya devam edeceğiz” vurgusu yapıyor.. Bu başlıkta tahlili hakkında neler söylemek istersiniz?
Kıbrıs sorunun tahlili bölgedeki daha büyük problemlerin çözülmesi için kıymetli. Birleşik Krallık, BM Genel Sekreterliği’nin bu mevzudaki rolünü desteklemektedir. Kıbrıs problemine kapsamlı , adil ve kalıcı bir tahlili destekliyoruz. Hakikaten milletlerarası kabul görmüş, siyasi eşitliğe sahip, iki bölgeli, iki toplumlu federasyon modeline dayanmalı. Güvenlik Kurulu kararlarında belirtildiği üzere. Aslında bu parametrelerin birçok mümkün tahlile müsaade verdiğini düşünüyorum, bu nedenle Birleşik Krallık tüm tarafları esneklikle çalışmaya ve bu meseleye karşılıklı olarak kabul edilebilir tahliller bulmaya teşvik etmeye çalışıyor.
Son soru konuşmanızın başında koronavirüsten bahsettiniz, gündem başlıkları olarak… Şu merak ediliyor Türkiye ne vakit İngiltere’nin kırmızı seyahat listesinden çıkacak?
Bu Türk bakanlarla da konuştuğumuz bahislerden biriydi. Turizm kesimi kıymetli bir husus. Pek çok İngiliz Türkiye’de tatilin tadını çıkarmaktan da hoşlanıyor. Ancak koronavirüs devrinde kırmızı listede olan ülkelerin belirlenmesinde takip edilen birtakım metot ve metotlarımız var. Bunlar bizim en üst sıhhat yetkililerimiz ve güvenlik komitesi tarafından ortaklaşa belirleniyor. Ve onlar büyük ölçüde bilgiyi bir ortaya getirip inceliyorlar, bu bilgiler karar alma basamağında nizamlı aralıklarla gözden geçiriyor.
