Tüm dünyayı gitgide daha fazla tesiri altına alan iklim krizinin tesirleri artık çok yakından hissediliyor. Çok sıcaklar, kurak geçen yağmur devirleri, dolular ve seller büyük bir ekonomik ve toplumsal yıkıma neden oluyor. Hepsinin yaşanma sıklığı artıyor. Türkiye’nin gündeminde ise gitgide yükselen, besin güvenliğini ve üretim zincirini tehdit eden kuraklık tehlikesi var. Bu da iktisat üzerinde büyük bir baskı oluştuyor. Üretim zincirinin bozulması ekonomik riskleri beraberinde getirirken, uzmanlar bilhassa üretim ve tedarik zincirine dikkat çekiyor. Uzmanlar, pandemi periyodunda ne kadar değerli olduğu bir sefer daha ortaya çıkan ziraî üretimin, korunması gerektiğine vurgu yapıyor.
109 YILDIR ÖLÇÜYOR
Biz de Hürriyet olarak bu mevzuyu 109 yıldır yaptığı nizamlı ölçümlerle yakından takip eden Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi Meteoroloji Laboratuvarı’na gittik. Ayrıntılı ölçümlerle İstanbul’un iklim karnesini çıkaran laboratuvarın lideri olan Adil Tek, birinci olarak iklim krizinin global bir tehlike olduğunu belirtip İstanbul’un büyük bir nüfus ve ormansızlaşma sorunu yaşadığını söylüyor.
1800’lü yıllarda kurulan ve hala çalışan laboratuvar, Dünya Meteoroloji Örgütü’nün ‘Asırlık İstasyon’ sertifikasına sahip.
1.5 DERECE ETKİSİ
1911’den bu yana yaptıkları ölçümlerde İstanbul’un ortalama sıcaklığının 1.5 derece arttığını gördüklerini ve aslında bugün yaşadığımız iklim kaynaklı tüm meselelerin nedeninin işte bu 1.5 derecelik sıcaklık artışı olduğunu belirten Adil Tek, “İstanbul’daki bu artış milletlerarası kurumların ölçümlerine nazaran dünya ve Avrupa ile paralel. Bu durum tarımda ve endüstride hatta aklınıza gelecek her alanda büyük bir sorun demek. Bu kaidelerde ekonomik sürdürülebilirlik mümkün değil” diyor.
Adil Tek
SU KESİNTİSİ ÖNERİSİ
İnsanlarda kuraklık ve su kıtlığı şuurunun hala oluşmadığına vurgu yapan Adil Tek, “Türkiye’de çok sayıda sarsıntı olmasına karşın gerçek sarsıntı şuuru 1999’dan sonra oluştu. Beşerler yaşamadan asla gerçek farkındalığa sahip olmuyor. İstanbul’u bekleyen su kıtlığı tehlikesi için de acil olarak günlük 2 saati aşmayacak biçimde sembolik su kesintilerinin yapılması kural. Öbür türlü insanların tüketim alışkanlıkları değişmeyecek. Sembolik kesintiler bu mevzuda davranışları değiştirecek” tabirlerini kullandı.
ŞİDDETİ ARTIYOR
Kentte gözlemlenen en düşük sıcaklıkların giderek arttığını aktaran Adil Tek, “Rekor sıcaklıkların yaşanma sıklığı ve şiddeti artıyor. Bilhassa son 10 yılda büyük bir artış var. Daima rekorlar yenileniyor. Bununla birlikte yaşanan en düşük sıcaklılar da yükseliyor. Karlı gün sayıları azalırken sıcak dalgalarının yaşandığı kurak gün sayıları artıyor” diye konuştu.
Fotoğraf: Emre Yunusoğlu
İKLİMSEL ÖLÜMLER
İstanbul’un yaşadığı durum için artık felaket sözünün kullanılmasının yanlış olmayacağını söyleyen Adil Tek, “İstanbul’u bekleyen bir zelzele tehlikesi var. Zelzele için tedbir alabilirsiniz. Ferdî olarak kurtulmam mümkün. Ancak iklim krizi için tıpkı şey geçerli değil. Çok hava olayları ve kuraklık tehlikesi artık önemli boyutta. Çok yakında iklim kaynaklı vefatları görmeye daha net başlayacağız. Zati iklim vefatları bilimsel olarak zelzeleden daha büyük bir tehlike” biçiminde konuştu.
YAĞIŞ ARTTI FAKAT YARAR SAĞLAMIYOR
İstanbul’un 109 yıllık ayrıntılı dataları incelendiğinde yıllık ortalama yağışlarda 140 kilogramlık bir artış gözlemlediklerini belirten Adil Tek, “Evet ortalama yağışlar artmış. Pekala neden kuraklık var? Nedeni yeniden o 1.5 derecelik artış. Yağmurlar asıl yağması gereken vakitte yağmıyor. Haziran ayında yağan sistemsiz ve şiddetli yağmurlar bu ortalamayı yükseltiyor lakin o su toprağa karışmadan süratlice akıp gidiyor. Seller oluşturuyor. Bunlar yararsız yağışlar. İstanbul’un asıl kar yağışına, daha sakin ve vaktinde yağan yağmurlara muhtaçlığı var. Barajlar yalnızca bu biçimde dolabilir” dedi.
YARIN
İstanbul’un deniz düzeyi ne kadar yükseldi? Bunun ve başka iklimsel afetlerin kente ziyanı nasıl olacak?
