Marc Valens’ın bir vakitler içinde salata yaptığı bir kâsede bugün ellerini yıkıyor. Dayandığı tezgâhın üzerine dizilmiş birkaç tencere ile kapaklarının çıkardığı tıngırtılar olağan bir mutfakta olduğu hissini uyandırıyor fakat içinde bulunduğu durumun hiçbir olağan yanı yok. Zira o mutfak aslında bir mutfak değil, kararmış bir arazinin ortasına yerleştirilmiş bir tezgâh ve bir fırın. Dahası Valens’ın bir vakitler ‘evim’ dediği binanın yerinde ise bir yığın taş ve moloz bulunuyor.
Valens ile eşi Anne Golden ABD’nin batısında bulunan Oregon eyaletinin güneyinde yaşıyor. Çiftin yaşadığı bölge, 6 Temmuz günü yıldırım düşmesiyle başlayan, yaklaşık 2000 kilometrekarelik bir alana yayılan ve hala devam eden ve Bootleg Yangını’nın merkez üssü.
Oregon’da 1900 yılından bu yana görülen en büyük üçüncü yangın olan Bootleg, genel olarak Fremont-Winema Ulusal Ormanı’nın içindeki ve etrafındaki alanı etkiledi. Bu alan nüfusun çok ağır olmadığı bir yer olduğundan yalnızca 161 mesken yandı, can kaybı ise yaşanmadı.
Uzmanlar Bootleg büyüklüğünde bir orman yangını için 161 konutun epeyce küçük bir sayı olduğunu düşünse de Valens ve Golden üzere konutunu kaybedenler için yıkımın büyüğü küçüğü yok.
72 yaşındaki Valens, yangının meskenlerini yutma anını “Atom bombası üzere görünüyordu” kelamlarıyla anlattı.
EV YANDI, PİKNİK MASASI SAĞLAM KALDI
Talihsiz çiftin yangında kaybettikleri tek varlıkları meskenleri değil. 1960’lardan kalma Chevrolet karavanları da küle dönmüş durumda. New York Times’a konuşan Valens, “Bu benim hippi karavanımdı” dedi. “21 yaşına girdiğimde bir yıl boyunca bu karavanla Batı Kıyısı’nı, Kanada’yı, New England’ı dolaştım. Blue Ridge Dağları’na kadar indim.” Valens’ın karavanından geriye kalan, yaptığı seyahatlerin anıları ile yanmış bir metal yığını…
Yangın yerine biraz daha dikkatli bakınca bir tuhaflık göze çarpıyor. Neyin yanacağını neyin sağlam kalacağını öngörmek neredeyse imkânsız. Örneğin çimenlerin üzerine yerleştirilmiş piknik masasında yangından en ufak bir iz bile yok, sapasağlam duruyor. Şöminenin üzerine yerleştirilmiş minik seramik biblo da o denli…
Kısaca Kuzeybatı Pasifik ismi verilen ve ABD ve Kanada’nın batı kıyılarını kapsayan bölge bu yaz başından beri, kavurucu sıcaklarla boğuşuyor. Oregon’un en büyük kenti olan Portland’da hava sıcaklığı 46,7 dereceye ulaştı. Eyaletin çok geniş bir kısmında yaşanan kuraklık, yangınları daha da mümkün hale getirdi. Bilhassa son birkaç haftada iklim değişikliğinin de tesiriyle çok uçlardaki hava şartları ve felaketler bölgede neredeyse sıradan hale geldi.
Eşiyle birlikte New York Times’a konuşan Golden da “Mississippi Irmağı’nın batısında bizler kuraklıkla, yangınlarla ve dumanla başa çıkmaya çalışıyoruz. Mississippi’nin doğusunu ise sel götürüyor. Dünyanın sonu gelmiş gibi” dedi.
İTFAİYECİ KENDİ KONUTUNU KURTARAMADI
Valens-Golden çiftinin birkaç yüz kilometre güneyinde yaşayan Michael Hambrick ise 25 yıldır hayatını yangın söndürerek kazanıyor.
California’nın Plumas County kasabasında yaşayan Hambrick, epey yıl sayısız hayat kurtardı. Lakin 13 Temmuz’da başlayan Dixie Yangını’nın kendi meskenini yutmasına mahzur olamadı.
Ormanın içinde bulunan Indian Falls’ta yaşayan ve bir helikopterli itfaiyeci olan Hambrick meskenini boşaltabildiğinde, 10-15 metre uzunluğundaki alevler çoktan verandasını sarmış ve camlarını patlatmıştı.
Bütün varlığını yangında kaybettiğini söyleyen Hambrick New York Times’a, “Yürek burkan bir durumdu” diye konuştu. Hambrick muhafaza tedbiri olarak konutunun etrafına 1 metre yüksekliğinde fıskiyeler de yerleştirdiğini belirterek, “Ama hiç tesiri olmadı, yangın hepsini sildi süpürdü” sözlerini kullandı.
Aslına bakılırsa California, ABD’de orman yangınlarının sık görüldüğü bir bölge. Lakin olağanda yaz mevsiminin bu kadar erken bir noktasında bu büyüklükte ve yoğunlukta bir orman yangını görülmesi epey az. Lakin iklim değişikliği nedeniyle ağırlaşan kuraklık, ülkenin batısındaki yangın takvimini haftalarca öne çekmiş durumda.
İYİ HABERLER GELİYOR
Neyse ki hem Bootleg hem de Dixie Yangını’ndan düzgün haberler geldi. 2 Ağustos prestijiyle Bootleg Yangını’nın yüzde 84’ünün denetim altına alındığı bildirildi.
Oregon Ormancılık Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada “Son birkaç günde havanın bulutlu olması ve yağmurlar yangının suratını kesti. Bu şartlar alandaki grupların daima hava takviyesiyle birlikte muvaffakiyetle ilerleme kaydetmesini sağladı” tabirleri kullanıldı.
İtfaiye sözcüsü Al Nash de hava şartlarının güzelleşmesiyle sağlanan bu ilerlemenin önümüzdeki günlerde yine bilakis dönebileceğini söyledi. Nash, “Başarılı olabilmek için hava şartlarına bağlıyız” diye konuştu.
Ancak Nash önümüzdeki günlerde yeniden sıcak, kuru ve rüzgârlı hava beklendiğini belirterek, “Halen bir tehlike kelam konusu. Lakin önceye kıyasla çok daha küçük bir tehdit zira epeyce fazla ilerleme kaydedildi” dedi.
Dixie Yangını’nda da kıymetli ilerleme kaydedildi. California itfaiye yetkilileri yangının yüzde 33’ünün denetim altına alındığını, tam denetimin ise 13 Ağustos tarihinde sağlanmasının öngörüldüğünü bildirdi.
YAZ SONUNA KADAR DEVAM EDEBİLİR
Yukarıda da dediğimiz üzere, ABD’de yangın mevsimi ağustos sonu eylül başı üzere başlıyor. Hasebiyle temmuzda bu büyüklükte yangınlar görülmesi epeyce harikulâde bir durum. Aslına bakılırsa orman yangınları nisan ayında Arizona’nın çamlarla kaplı dağlarında başladı.
Diğer yandan yetkililer daha da büyük yangınların yaşanabileceği konusunda ihtarlarda bulunuyor. Oregon Valisi Kate Brown geçtiğimiz günlerde, “Eyaletimizin hiçbir köşesi inançta değil” derken “çok yakında ve tehlikeli olan birinciyim krizini” suçladı.
ABD’nin batısının yüzde 90’ı kuraklıkla uğraş ediyor. Bilhassa California eyaleti ile ülkenin güneybatı kesitlerindeki kuraklık “ağır” ve “istisnai” sıfatlarıyla nitelendiriliyor.
Geçtiğimiz ay yağan bol ölçüde muson yağmuru da tahlil olmadı. Örneğin Arizona’nın kuzey kısımlarına Temmuz 2021’de Haziran-Eylül 2020 devrinde yağan toplam yağıştan fazlası düştü fakat meteoroloji uzmanları kuraklığın sona ermesi için çok daha fazlasının gerektiğini belirtiyor. ABD Ulusal Hava Dairesi’nden David Lawrence, birçok bölgenin neredeyse bir yıl boyunca hiç yağış görmemiş düzeyde olduğunu söyledi.
Uzmanlar kuraklığın yaz boyunca devam edeceğini, sonbahar ve kış aylarında da yağışın hudutlu olabileceğini belirtiyor.
Diğer yandan hava sıcaklıklarının da mevsim normallerinin üzerinde seyretmeye devam etmesi bekleniyor.
