Son devirde çok sıcak yahut dondurucu soğuk havanın tesiriyle, dünyada birçok bölgede güç arzında büyük çaplı kesintiler yaşanıyor.
ABD’nin Teksas eyaletinde sert kış koşulları nedeniyle elektrik talebinin arttığı bölgede, rüzgar, doğalgaz, kömür ve nükleer santralleri donma nedeniyle kâfi elektrik üretimini gerçekleştiremiyor.
ABD’nin Teksas ve Kaliforniya eyaletleri ile Pakistan ve Meksika başta olmak üzere dünyanın farklı bölgelerinde yaşanan güç kesintileri, güç altyapısı ve kaynak çeşitliliğinin ehemmiyetini bir sefer daha ortaya koydu.
“KAYNAK ÇEŞİTLİLİĞİ GÜÇ GÜVENLİĞİNİ DE BERABERİNDE GETİRİYOR”
Norveç merkezli güç araştırma kuruluşu Rystad Energy Petrol Piyasaları Lider Yardımcısı Paola Rodriguez Masiu, kaynak çeşitliliğini sağlamanın kritik ehemmiyet taşıdığına dikkati çekerek, “Kaynak çeşitliliği ve sistem entegrasyonu güç güvenliğini de beraberinde getiriyor. Güç sisteminin öbür bir bölge yahut kentle irtibatlı olması, son günlerde yaşanan çok hava olayları üzere durumlarda daha esnek ve güçlü bir altyapı oluşmasını sağlıyor.” dedi.
“BÖLGELER YAHUT ÜLKELER ORTASINDA İRTİBAT KAPASİTESİ ARTIRILMALI”
Özellikle yenilenebilir kaynaklardan güç tedarik edilen bölgelerde şebeke yapısının âlâ dizayn edilmesi gerektiğini vurgulayan Rodriguez Masiu, şunları tabir etti:
“Yenilenebilir kaynakların şebekeye entegrasyonu konusunda önemli zorluklar yaşanıyor ama siyaset yapıcılar ve kamu çoklukla yenilenebilir güçte üretim tarafına odaklanıyor. Bu durum da şebeke dizaynının kıymetini gölgede bırakıyor ancak yenilenebilir kaynakların şebeke entegrasyonunun odaklanılması gereken en kıymetli alanlardan biri olduğunu düşünüyorum. Bu kapsamda, sistem direncini artırmak için hükümetlerin bölgeler yahut ülkeler ortasında ilişki kapasitesini artırması gerekiyor. Güç sistemlerinin farklı kaynaklardan elektrik tedariki sağlayabilmesi kritik değerde.”
“HAVA ŞARTLARI NEDENİYLE KESİNTİ SIKLIĞI ARTIYOR”
Boğaziçi Elektrik Dağıtım AŞ (BEDAŞ) Genel Müdürü Murat Yiğit de yaklaşık 5 milyon aboneye elektrik hizmeti sağladıkları İstanbul Avrupa Yakası’nda olumsuz hava şartları ve doğal afet üzere durumlarda yaşananları anlattı.
Olumsuz hava şartları nedeniyle kesinti sıklığının arttığı periyotlar olduğunu belirten Yiğit, “Geçen yıl ocak, nisan ve haziran aylarında yaşanan kuvvetli yağış, fırtına ve hortum sebebiyle elektrik kesintisi sıklığında olağan dışı artışlar görüldü. Örneğin, 6 Ocak 2020’de hava muhalefeti nedeniyle oluşan kesintilerden etkilenen toplam kullanıcı sayısı 251 bin 465 olmuştu. Daha öncesinde 2019’da Silivri açıklarında meydana gelen 5,7 büyüklüğündeki zelzele sonrasında 14 bin kullanıcı güçsüz kalmıştı lakin trafo merkezlerinde rastgele bir yıkım olayı yaşanmadığı için 2 saat içinde yine güç arzı sağlandı.” diye konuştu.
Yiğit, afet yahut çok hava olaylarına yönelik kriz planlarının evvelden çalışılması ve şebeke gereksinimleri doğrultusunda bakım ve yatırım faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi gerektiğini lisana getirdi.
“YENİ TEKNOLOJİLER ARIZALARA MÜDAHALE MÜHLETİNİ KISALTTI”
Bu şartlar nedeniyle meydana gelen arızalarda teknolojiden büyük ölçüde yararlanıldığını belirten Yiğit, şunları kaydetti:
“Biz bugüne kadar 1000’e yakın noktada uzaktan denetim merkezi olarak tabir edilen SCADA’yı devreye aldık. Bu sistem sayesinde güçte kesme ve verme süreci çok daha süratli formda gerçekleştirilebiliyor. Rastgele bir trafonun güçsüz kalması durumunda abonelerden davet gelmeden Trafo Arıza Bildirim Sistemi üzerinden güçsüz kalan trafoyu tespit ederek harekete geçebiliyor ve bu sistemlerin katkısıyla arızalara müdahale müddetinde uygunlaştırma sağlanıyor.”
“ÜLKE ÇAPINDA BİR GAZ YAHUT ELEKTRİK KESİNTİSİYLE KARŞILAŞMIYORUZ”
ADG Anadolu Doğalgaz Danışmanlık şirketinin ortağı ve müdürü Gökhan Yardım da Türkiye’de doğalgazda daha evvel tek taraflı besleme olduğunu ve kaynakları çeşitlendirmek için farklı ülkelerden doğalgaz alınmaya başlandığını anımsattı.
Sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG), yüzer LNG depolama ve gazlaştırma ünitesi ve yer altı doğalgaz depolama yatırımlarının da artırıldığına işaret eden Yardım, şöyle konuştu:
“Şu anda ikisi karada, ikisi de yüzer olmak üzere 4 LNG terminali var ve 5’incisi de inşa halinde. Ayrıyeten, Tuz Gölü ve Silivri yer altı depolama tesislerinin de kapasiteleri artırılıyor. Bilhassa kışa girerken, bu depoların ve terminallerin dolu olması çok değerli. Ayrıyeten, her noktaya pik tüketimi karşılayacak halde kompresörlerin yerleştirilmesi, muhtaçlık olan bölgelerde paralel çizgilerin konulması gerekiyor. Bu altyapı yatırımlarıyla Türkiye düzgün bir noktaya geldi ve bu yatırımlar genişleyerek devam ediyor. Bölgesel bazda kesintiler olabilir ancak Türkiye yedekli çalıştığı için sert kış kaidelerinde ülke çapında bir gaz yahut elektrik kesintisiyle karşılaşmıyoruz. Güç dalında ‘yaptık, bitti’ diye bir durum kelam konusu olamaz.”
“RÜZGAR SANTRALİNDE TÜRBİN KANATLARINA ISITICI TAKTIRILDI”
Daha evvel çalıştığı rüzgar santrali yatırımında türbin kanatlarına ısıtıcı taktırdıklarını söyleyen Yardım, “Bu santraller yüksek yerlere yapılıyor ve donma olayları olabiliyor. Tahminen bu ısıtıcılara 5 yıl hiç muhtaçlık duyulmadı fakat şu anda bu ısıtıcılar çalışıyor ve kanatlar da donmuyor.” dedi.