Besin zehirlenmelerinin bilhassa yaz aylarında artış gösteren değerli bir halk sıhhati sorunu olduğunu lisana getiren Halk Sıhhati Uzmanı Dr. Nurten Elkin, kimyasal hususlar, tarım ilaçları, deterjanlar, plastikler, parazitler ve bakteri, küf, maya üzere mikroorganizmaların zehirlenmelere neden olduğunu söyledi.
Besinlerin saklanacağı kapların da kıymetli olduğunu tabir eden Elkin, “Bakır ve kurşun kaplarda saklanması bilhassa ağır metal zehirlenmelerine neden olabilecektir. Bu nedenle kalaysız bakır, alüminyum ve boyalı plastik kaplarda besinler bekletilmemelidir.” dedi.
BULANTI VE İSHAL ÖNLEYİCİ İLAÇLAR KULLANILMAMALI
Besin zehirlenmelerinin çoğunlukla apansız başladığını söyleyen Elkin, kontamine olmuş besinler tüketildikten sonra hastalık belirtilerinin 30 dakika ile 72 saat ortasında ortaya çıkabildiğini söyledi.
Zehirlenme durumunda ishal, karın ağrısı, karında kramp, bulantı, kusma ve ateş üzere belirtilerin görülebildiğini kaydeden Elkin, “Aynı kontamine besini tükettikten sonra birtakım bireylerde hiç belirti görülmezken, kimi bireylerde de belirtiler çok ağır seyredebilir; bu durumu belirleyen besinin ne oranda kontamine olduğu, tüketilen ölçü ve bireyin duyarlılığıdır.” dedi.
Kusma ve ishalin bedenin toksine gösterdiği reaksiyon olduğunu söyleyen Elkin, bilhassa birinci 24 saat içerisinde bulantı ve ishali önleyici ilaçların katiyetle kullanılmaması gerektiğine dikkat çekerek, bu periyotta yatak istirahati ve bol sıvı alınmasının çok kıymetli olduğunu söyledi.
Yoğurt, pirinç lapası, haşlanmış patates üzere besinlerin tüketilmesinin ishalin azalmasında tesirli olabileceğini belirten Elkin, “Bunun yanında çiğ zerzevat, kayısı, erik, incir, karpuz, üzüm üzere meyvelerin bağırsak hareketliliğini artıracağı için tüketilmemesi uygun olacaktır. Kanlı ishal, ishal ile şiddetli baş ağrısı, boyun ağrısı yahut ateş varsa ve zehirlenme belirtileri iki günden fazla devam ediyorsa çabucak bir tabibe başvurulmalıdır.” ifadelerini kullandı.
BESİN ZEHİRLENMELERİNDEN KORUNMAK İÇİN İPUÇLARI
Elkin, besin zehirlenmelerinden korunmak için şu tavsiyelerde bulundu:
– Şahsî hijyenin sağlanması, ellerin sık sık, sistemine uygun biçimde yıkanması, tırnakların kısa ve pak olması.
– Ellerde yara, kesik üzere durumlarda besin hazırlanması gerekiyorsa bu lezyonların su geçirmeyen bir bandajla kapatılması.
– Pişirilip daha sonra tüketilecek yemeklerin oda sıcaklığında, tezgah ve ocak üzerinde iki saatten fazla soğumaya bırakılmaması.
– Yaz aylarında pişmiş yemeklerin oda sıcaklığında bir saatten fazla bekletilmemesi.
– Dondurulmuş besinlerin asla kalorifer, soba vb. üzerinde çözdürülmemesi, bu besinlerin en uygun çözdürme sistemlerinin buzdolabı sıcaklığında, ambalajlı hali ile akan su altında yahut mikrodalga fırında çözdürmek olduğunun bilinmesi.
– Öncesinde de bu besinleri satın alırken soğuk zincirinin kırılmamış olmasına dikkat edilmesi.
– Pastörize edilmemiş süt ve süt eserlerinin kullanılmaması.
– Satın alınan zerzevat ve meyvelerin bol akan su altında güzelce yıkanması.
– Kıymadan yapılan besinlerin düzgünce piştiğine emin olunması.
– İçme suyunun sağlam kaynaklardan temin edilmesi, güvenilirliğinden emin olunmazsa kaynatılması ya da mümkünse eczanelerden klor tabletleri alınarak kullanım talimatına uygun olarak kullanılması.
– Konserve besin satın alırken, alt ve üst kapakları şişkin ve kutusu hasar görmüş olanların satın alınmaması.
– Tahıl, kuru baklagil üzere kuru besinlerin asla nemli ve sıcak bir ortamda saklanmaması.
– Her türlü besin unsuru satın alırken etiket bilgisinin okunması, üretim ve son kullanma tarihi ve saklama şartlarına dikkat edilmesi.
– Bilhassa yaz aylarında dışarıda ve açıkta satılan yiyeceklerin tüketiminden kaçınılması.
– Mutfakta kullanılan bez, tutaç ve süngerlerin mikropların bir yerden öteki bir yere taşınmasında tesirli olabileceği düşünülerek her kullanım sonrası bezlerin dezenfekte edilmesi.
