ÇEVRE ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum kentsel dönüşümün yeni yol haritası olan ‘Kentsel Dönüşüm Hareket Planı’nı açıkladı. 3 temel unsuru ‘yerinde’, ‘gönüllü’ ve ‘hızlı dönüşüm’ olan yeni yol haritası kapsamında öncelik, acil dönüşmesi gereken 1.5 milyon konut olarak belirlendi. 5 yıl boyunca 100 bini İstanbul’da olmak üzere her yıl 300 bin konutun dönüşeceğini açıklayan Bakan Kurum, riskli yapılarla çabanın terörle gayret kadar kıymetli olduğuna vurgu yaptı. Tek bir riskli konut kalmayana kadar çalışmaların süreceğini söz eden Kurum, vatandaşın isteği olmayan hiç bir kentsel dönüşüm projesine imza atmayacaklarını da söyledi.
TOPYEKÛN HAREKET
Dönüşümün süratli ve sağlıklı ilerlemesi için bugüne kadar pek çok çalışma hayata geçirdiklerini belirten Bakan Kurum, bu çalışmaların akabinde hazırlanan genelgeyi 81 ile gönderdiklerini belirterek, hem belediyelerden aldıkları yanıtlar hem de ziyaret ettikleri 60’ın üzerindeki vilayette yapmış oldukları görüşmelerin katkısıyla dönüşüme ait 5 yıllık aksiyon planını hazırladıklarını kaydetti. Son bir asırda 6 ve üzerinde yaşadığımız 56 zelzeleyle 80 binin üzerinde vatandaşın hayatını kaybettiğini belirten Bakan Kurum, “Yakın vakitte Kartal’da, Kağıthane’de, Sarıyer’de, Avcılar’da, Bağcılar’da ve İstanbul’un değişik ilçelerinde kentsel dönüşümün değerini bir kere daha ortaya koyacak acı anılar yaşadık. İstiyoruz ki bir daha bu tıp anılar yaşamayalım. Dönüşümde en temel amacımız insanımızın can ve mal güvenliğini sağlamak. Bunu devletimizle, belediyelerimizle, valiliklerimizle vatandaşımızla özel kesimimizle 82 milyon vatandaşımızla daima birlikte gerçekleştireceğiz. Zira bu topyekun hareketi gerektiren bir aksiyon planıdır, bir dönüşüm seferberliğidir” diye konuştu.
‘KAPIMIZ HERKESE AÇIK’
Bakan Kurum, hareket planını açıkladığı toplantıda tüm belediyelere “Kapımız herkese açık” davetinde bulundu. Kurum, “Her fırsatta yaptığım bir çağrıyı bu toplantı vesilesiyle sizlerin huzurunda bir sefer daha yinelemek istiyorum. Kentsel dönüşüme dair her bahiste belediyelerimize kapımız sonuna kadar açıktır. Eser siyaseti anlayışıyla ortaya koyulan tüm projelerde belediyelerimizin yanındayız, destekçisiyiz” diye konuştu.
2012’den bu yana yapılan çalışmalar hakkında bilgi veren Kurum şunları söyledi: “53 vilayetimizde 281 çalışma alanı belirledik. 1 milyon 166 bin bağımsız ünitenin dönüşümü başlatıldı, bir kısmı da tamamlandı. Vatandaşlarımıza ve belediyelerimize 11 milyar lira kaynak sağlandı.”
İŞTE 8 UNSURLUK KENTSEL DÖNÜŞÜM HAREKET PLANI
1 ) Kentsel dönüşüm strateji dokümanları ile kentsel dönüşümün anayasası oluşturulacak. Her bir kentin kendine has bir dönüşüm anayasası, planı olacak. O kente ilişkin risk durumu, halkın beklentisi, finansal tahliller, konut ve işyeri gereksinimi ve çevresel tesirler göz önünde bulundurulacak.
2) 100 bini İstanbul’da olmak üzere her yıl 300 bin konut dönüşecek. Ülke genelinde dönüştürülmesi gereken konut sayısı 6.7 milyon ve bunun 20 yıl yapılması hedefleniyor. Öncelik ise 1.5 milyon konutun 5 yılda dönüşmesi. Bunun için de yılda 300 bin dönüşüm gayesi konuldu. 2023’e kadar TOKİ eliyle yılda en az 30 bin olmak üzere 5 yılda toplam 150 bin konut dönüşecek. Bugüne kadar dönüşüm kapsamında toplam 152 bin konutun ihalesi yapıldı, 115 bin konut tamamlandı. Hâlihazırda, Üsküdar’da 1.849, Esenler’de 8 bin, Gaziosmanpaşa’da 4 bin 748, Kâğıthane’de 850, Zeytinburnu’nda 713, Bağcılar’da 1.015 olmak üzere, İstanbul’un birçok ilçesinde dönüşüm konutları üretiliyor. Yıl içerisinde temeli atılan konutlarla birlikte, 25 bini İstanbul’da olmak üzere tüm Türkiye’de 65 bin konutluk dönüşüm projesi başlayacak.
3) Taşkın, heyelan ve sel riski taşıyan alanlardaki yapılar taşınacak. 12 Temmuz’da Karadeniz Bölgesi İklim Değişikliği Aksiyon Planı açıklandı. Dere güzergâhı içerisinde kalan taşkın ve sel riski altındaki yapılar belirlendi. Vatandaşların taşınacağı yeni yerleşim alanları da tespit ediliyor. Yapılacak 15 bin yeni konutla, heyelan, sel ve taşkınlardan kaynaklanan can ve mal kaybına karşı tedbir alınacak. 7 bölgeyi kapsayan İklim Değişikliği Aksiyon Planı da hazırlanacak.
4) Tarihi kent merkezleri ve meydanlar, ihya ve sağlıklaştırma çalışmalarıyla yenilenecek, tarihi hüviyetlerine kavuşturulacak. Doğal alanlarda, yaylalarda, köy ve kıyılarda yapılaşmaya müsaade edilmeyecek. Tarihi kent merkezlerinde sokak sağlıklaştırma, cephe yenileme, etraf düzenlemesi üzere çalışmalar yapılıyor. Ankara Hergelen Meydanı, Konya Mevlana Meydanı, Niğde Kaleiçi, Erzurum Hacı Cuma, Kastamonu Nasrullah Cami ve etrafı, Afyon Mısri Çarşı, Kayseri Kaleiçi gibi projelerle çalışmalar başladı. Diyarbakır, Tokat, Amasya ve Giresun’da çalışmalar devam ediyor. Bu bölgelerde bulunan binlerce yapı yenileniyor. Yaylalar, koylar ve kıyılarda da kaçak yapılaşmaya müsaade edilmeyecek.
5) Kent merkezlerindeki köhneleşmiş, çöküntü haline gelen sanayi bölgeleri dönüştürülecek. İnşa edildiği yıllarda, kentin dışında yer alan sanayi alanları, kentlerin genişlemesiyle birlikte merkezde kaldı. Bu da trafik yoğunluğundan sıhhat meselelerine, manzara kirliliğinden fizikî kirliliğe kadar çok çeşitli sorunlara sebep olmakta. Esnafın gereksinimlerini karşılayamayacak duruma gelen sanayi alanları kentlerin dışına çıkarılacak.İstanbul, Kayseri, Kocaeli ve Konya olmak üzere; 10 bin bağımsız ünite üretmek için çalışmalar başladı.
6) Yeni hibe, teşvik ve kredi imkanlarıyla dönüşümde finansman dayanağı sağlanacak. Yeni periyotta, Vilayetler Bankası kanalıyla belediyelere 4 milyar liralık dönüşüm kredisi verilecek, yüzde 50’ye kadar kredi finansmanında hibe takviyesi sağlayacak. Emlak İştirak Bankası ile konut alım sürecinde, taraflara finans sağlayacak, konut alımını kolaylaşacak.
7) Dönüşüme tabi tutulacak alanlarda imar planları yapılarak mülkiyet sorunları çözülecek. Çarpık yapılaşmanın ve mülkiyet sorununun yaşandığı alanlarda çağdaş şehircilik unsurlarına uygun imar planları yapılacak, önceliği hak sahiplerine vererek dönüşümü gerçekleşecek. Yapılar dönüştürürken bir yandan da vatandaşlar tapularına kavuşacak.
8) İmar barışından faydalanan vatandaşların yapılarını güçlendirmeleri için mevzuat çalışması yapılacak. Vatandaşların konutlarını sarsıntı riskine karşı güçlendirmeleri sağlanacak. Yapılar, Yapı Kayıt Evrakı almak şartı ile imar kanunundaki kısıtlamalara tabi olmaksızın mevcut yapı alanlarında rastgele ek artış ve kullanım kararı değişikliği meydana getirmeden güçlendirme ruhsatı alabilecek. Yılda 50 bin konutun güçlendirilmesi planlanıyor.
