Akkuyu Nükleer A.Ş. Genel Müdürü Anastasia Zoteeva, katıldığı bir televizyon programında, Akkuyu NGS inşaatında gelinen son durumdan santralin Türkiye’ye yapacağı katkılara, mahallî şirketlerin inşaat sürecinde oynağı rolden nükleer santraller hakkında gerçek bilinen yanlışlara kadar pek çok mevzudaki soruları yanıtladı.
“SAHADA ÇALIŞANLARIN SAYISI 20 BİNE ULAŞTI”
Şu an projede 20 bin kişinin çalıştığını söyleyen Zoteeva, inşaat sürecinin 4 güç ünitesinde paralel olarak yürütüldüğünü ve bu durumun nükleer tesis inşaat alanları için inanılmaz bir durum olduğunu belirtti. Akkuyu NGS şantiyesinin, dünyanın en büyük nükleer inşaat projelerinden biri olduğunu vurgulayan Zoteeva, “Birinci güç ünitesinde Ana Sirkülasyon Boru Çizgisi (ASBH) kaynağı olarak bilinen çok değerli bir teknolojik sürece başlamak üzereyiz. Bir insan bedeni ile benzetme yapacak olursak bunun, insanın kalbinin damarları ve tüm dolanım sistemi ile kontağı olduğunu söyleyebilirim. Diğer bir tabir ile nükleer reaktör, boru sınırları aracılığıyla buhar jeneratörleri ve sirkülasyon pompalarına kaynak süreci ile bağlanıyor. Bu çok komplike bir teknolojik süreç ve biz bunu yapmaya hazırız, en yakın vakitte harekete geçeceğiz. Akabinde ise çok ilgi cazip bir kademeye geçeceğiz, reaktör binasının kubbesini kapatacağız. Orada yakıt yükleme işlerine de dahil olacak bir polar vinci kuruyoruz. Birinci güç ünitesinde olanlar bunlar. Ve elbette birinci güç ünitemize elektriği sağlayacak bir türbinin kurulumunun hazırlık sürecine de bu yıl başladığımızı hatırlatmalıyım. Birinci güç ünitesini takip eden ikinci ünitede de ünitelerin 1 yıllık orta ile devreye alınmasını planlıyoruz, bu sene içinde nükleer reaktörün gövdesinin kurumunu yapacağız. Bu da çok kıymetli bir aşama” diye konuştu.
“BU YIL KIYMETLİ EVRELER TAMAMLANACAK”
Reaktör gövdesinin montaj tekniğinde ‘open top’ denilen bir teknoloji kullandıklarını kaydeden Zoteeva, “Reaktör, 3 bin ton kapasiteli büyük bir vinç aracılığıyla kaldırılarak direkt projede öngörülen pozisyona indiriliyor. Bu yıl üçüncü ünitenin kor tutucusunu kuracağız. Bu, Rus bilim insanlarının eşsiz bir teknik icadıdır. Nükleer santralimizin de pasif güvenlik sistemlerinin en kıymetli elemanlarından biridir. Kolay bir halde tanım edecek olursam bu, yüksek ısıya destekli özel bir çelikten yapılmış, faal alanın erimesi durumunda onu emecek ve sızdırmaz bir halde koruma edecek, nötralize gereç ile doldurulmuş, reaktör gövdesinin altına kurulan koni formunda bir metal tankıdır. Bu, nükleer santralin işletimine ait çok basamaklı güvenlik sisteminin bir modülüdür yalnızca. Dördüncü ünitede reaktör binası ve türbin bölmesinin temellerini hazırlamaya başladık. 4 ünite için gereken ana reaktör ve türbin binaları dışında santralin faaliyet göstermesini sağlayacak 560 bina daha inşa edildiğini vurgulamak isterim. Bunlar deniz hidroteknik yapıları, depolar, yakıt sürece, geri dönüştürme ve depolama binaları, arıtma tesisleri, demineralizasyon tesisleridir” sözlerini kullandı.
“AKKUYU NGS DÜNYANIN EN BÜYÜK İNŞAAT PROJELERİNDEN BİRİ OLDU”
Her açıdan eşsiz olan santralin, dünyanın en büyük inşaat projelerinden biri olduğunu lisana getiren Zoteeva, şöyle devam etti; “Rusya ve Türkiye münasebetleri tarihindeki en büyük yatırım projesi olmasının yanında, dünyanın da en büyük yatırım projelerinden biridir. Yatırım ölçüsü yaklaşık 20 milyar dolardır ve bu çok büyük bir finansmandır. İnşaat alanında çalışan 20 bin kişi, eşsiz ekipmanlar ve memleketler arası bir grup. Tüm bunlar nitekim NGS inşaatı tarihindeki eşsiz bir durumdur. Ana müteahhit kadrosunun çok uluslu bir grup olması, dünya çapındaki nükleer inşaat bölümünde nadiren görünen bir örnektir. Genelde ana müteahhit şirketi, nükleer santral inşa eden ülkenin (Rusya, Amerika Birleşik Devletleri, Fransa, Çin, Kore) temsilcilerini bulunduran şirketidir. Bizim burada ise ana müteahhit, Titan ve İçtaş şirketlerinin yüzde 50- yüzde 50 ortak teşebbüsüdür. Uzmanlarımız bu proje üzerinde bir arada çalışarak Rus ve Türk çalışanlarının çok verimli etkileşiminin ve inşaat idaresinin eşi gibisi olmayan bir örneğini göstermektedir.”
“AKKUYU’DA ÇERNOBİL YAHUT FUKUŞİMA ÜZERE KAZALARIN YAŞANMASI MÜMKÜN DEĞİL”
“Çernobil olayının tekrarlanması katiyen mümkün değil. Akkuyu’da büsbütün farklı çeşit ve yeni jenerasyon reaktör kullanılacak” diyen Zoteeva, şu bilgileri verdi; “Bu, daha evvel kullanılan teknolojilere nazaran daha muteber, büsbütün yeni ve eşsiz bir teknolojidir. Fukuşima’ya gelince, Fukuşima felaketinden sonra öncelikle Rusya’da olmak üzere, tüm dünyada nükleer güvenlik alanında uygulanması mecburî olan gereklilikler değerli ölçüde katılaştırıldı. Fukuşima felaketinden sonra ortaya çıkan bu üçüncü jenerasyon reaktörlerin tasarımı ve üretimi sırasında, nükleer teknoloji tarihinde karşılaşılan tüm yanlışlar, tecrübe ve riskler dikkate alındı. Etkin güvenlik sistemleri dışında ‘pasif’ olarak isimlendirdiğimiz güvenlik sistemleri de kullanılacaktır. Bu güvenlik sistemleri insanın, bilgisayarın müdahalesine yahut rastgele bir güç kaynağına gerek duymadan büsbütün fizik maddesine nazaran çalışacak. Ayrıyeten daha evvel bahsettiğim kor tutucu da işte tam da bu Fukuşima felaketinden sonra ortaya çıktı. Bir nükleer santralde güvenlik sisteminin hissesi, proje maliyetinin yüzde 40’ı kadar bir orana sahiptir. Zelzele tehlikesi ile ilgili ise öncelikle bu bölgede nükleer santral inşasının inançlı olduğunun 1976’da teyit edildiğini söylemeliyim. Ondan sonra da saha, Türk uzmanlar ve araştırma enstitüleri dahil olmak üzere çeşitli ülke bilim enstitüleri tarafından araştırıldı. Daha sonra 2010 yılında jeodezi, jeoloji, jeofizik, zelzele dayanıklılığı ve meteoroloji üzere birçok alanlarda tekrardan tarafımızca yer araştırmaları yapıldı. Türkiye’de fay sınırlarının olduğu yerler muhakkak ve Akkuyu NGS inşaat alanı, neredeyse 100 kilometre yarıçaplık alan hudutlarında en az zelzele tehlikesi bulunan bir bölgedir. Tekrar de Akkuyu NGS tasarım ve inşaat çalışmaları kapsamında tüm senaryolar öngörülmüştür. Santral 9 büyüklüğündeki bir zelzeleye dayanacak formda tasarlanmıştır. Yangın tehlikesi durumuna gelince, genel olarak rastgele bir nükleer santral, hangi bölgede olursa olsun, yangın güvenliğinin sağlanması konusunda azami gerekliliklere tabi tutulur. Bu sebeple, nükleer santralde yangına dayanıklılık derecesi en yüksek olan materyaller kullanılır. İnşaat alanında 7/24 olarak itfaiye takımı çalışır.”
“ÖNCELİK KALİTE VE GÜVENLİK”
Türkiye ve Rusya ortasında imzalanan ‘Hükümetlerarası Antlaşma’ çerçevesinde birinci güç ünitesinin, tüm lisans dokümanlarını aldıktan sonra 7 sene içerisinde teslim edilmesi gerektiğine işaret eden Zoteeva, “Bu da 2025 yılına tekabül etmektedir. Fakat birinci güç ünitesinde inşaat işlerini 2023 yılına kadar tamamlamak için elimizden geleni yapıyoruz. Ancak tekrar de önceliğimiz tabi ki işlerin kalitesi ve NGS’nin güvenliğidir. Bu santralin en değerli özelliklerinden biri de inşaatının suratıdır. Teknoloji açısından bu kadar güç projeyi, gerekli güvenlik önlemlerinden taviz vermeden, süratli bir formda inşaat ediyoruz. Tüm nükleer santrallerin güvenlik gereklilikleri çok katıdır ve çok sıkı denetlenir. Güvenlik bizim ana prensibimizdir” dedi.
